Mamlakatimizda ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarni samarali amalga oshirish

Optimal sarmoya tanlovi
Buning natijasida, investorning tanlovi 8-rasmdagi shakllar orqali aniqlangan. 
Agar investor 20.5-rasmdagidek kam risk va ko‘p kutilgan qaytimni hohlasa: 
samara chegarasi va foydalilik chizig‘i urinmasini tanlaydi. Agar investorning 
maqsadi boshqacha bo‘lsa uning uchun boshqa optimal portfolio bor hisoblanadi. 
Ushbu muhokamada qanday qilib foydalilik funksiyasi va egri chiziqlar orqali 
optimal investitsiyani tanlash asosiy va eng muhim savol bo‘lishi tabiiy. Lekin biz, 
kichik foydali maslahat berdik qanday tanlash to‘grisida.Umuman olganda, 
iqtisodchilar muvaffaqiyatli ravishda foydalilik funksiyasini tuza olmaydi.Lekin, 
bu degani ushbu teoriya sindi degani emas.Investor samara chegarasini tuza olsa, 
uning imkoniga qarab risk darajasida samarali investitsiyani aniqlay oladi. 
Investitsiya tanlsh teoremasi muammolari 
Markowitz tomonidan kiritilgan investitsiya tanlash teoriyasi investorning 
investitsiya tanlash davridagi fe’l atvoriga va aktivlar kutilgan qaytimi 
taqsimlanishi tafovutini risk ko‘rsatkichi sifatida olaydigan modellarga asoslanib 
qurilgan. Qolayversa, ushbu teoriya tarihiy ma’lumotlar asosidagi baholarni 
inobatga oladi, ammo menejerning asosiy kattaliklarni noto‘g‘ri baholashini 

---

206 
hisobga olmagan holda. Ushbu kattaliklar, kutilgan qaytim, qaytim tafovuti va 
qaytimlar o‘zaro tafovuti. 
Ushbu qismda biz ushbu teoriyani amalga oshirish uchun yuzaga kelaydigan 
muammolar borasida so‘z yuritamiz. 
4. Investitsiya tanlashda muqobil risk ko‘rsatkichi 
Agar qaytim taqsimlanishi yahshi taqsimlangan bo‘lsa, tafovut riskning 
foydali ko‘rsatkichi hisoblanadi. YAhshi taqsimlanish esa simmetrik 
taqsimlanishdir, bu degani kutilgan qaytimning yuqorigi va pastki natijalari teng 
bo‘ladi. SHunga qaramasdan bu erda haqiqiy hayot moliya bozoridagi tajribalar, 
teoretik argumentlarga ko‘ra biz yahshi taqsimlanish farazlarini rad etishimiz 
kerak.
Markowitz kutilgan qaytim tafovutini risk ko‘rsatkichi sifatida ko‘rsatishga 
bo‘gliq muammolarni ko‘rib chiqdi. U aniqladiki tafovutga muqobil tushuncha bu 
qisman tafovut.Qisman tafovut, oddiy tafovutni o‘zi hisoblanadi lekin 
hisoblashlarda qaytimning kutilgan qaytimdan oshib ketmasligi ta’minlanadi. 
Investitsiya tanlash o‘rtacha-qisman tafovut bo‘yicha qayta o‘ylanishi kerak. 
SHunga qaramasdan, agar qaytim taqsimlanishi simmetrik bo‘lsada, Markowitz 
ishontiradiki tafovut va qisman tafovut bir hil qarorga olib keladi va tafovut 
ko‘proq statistic ko‘rsatkich hisoblanadi qisma tafovutdan ko‘ra.Bu erda 
muhokama investorning investitsiyasini yahshilash uchun eng yahshi risk tanlovini 
amalga oshirishdan iborat. Investitsiya teoriyasiga ko‘ra bog‘lanmagan risk 
ko‘rsatkichlari kategoriyasiga kiruchi ko‘rsatkichlar: dispersiya ko‘rsatkichi va 
xavfsizlik-risk ko‘rsatkichi. Biz keyinchalik tanilgan dispersiya va xavfsizlik-risk 
ko‘rsatkichlarini tavsiflaymiz.