Q a d im d a Bo‘z yerlari yaydoq c h o ‘l b o ‘lgan.
U bugun
o d a m la r m ehna ti tufayli vodiyning gulzor m askanlaridan biriga
a y la n ib ke tg a n . ,,B o ‘z “ s h e ’rid a s h o ir b u c h o ‘lni g o ‘yo
kelinchak kabi yasanib, g o ‘zallashib, ka tta-kichikning havasini
keltirganligini kuylaydi:
A n d ijo n n in g hissasida,
H o ‘, M a rg ‘ilo n jussasid ay ,
O ta la rn in g qissasida —
G u l-c h e c h a k B o ‘z!
K elin ch ak B o‘z!
Bolalar tabiatni sevishlari, o ‘lkamiz shaydosi b o ‘lib kamol
topishlari zarur. Bu borada h a m badiiy adabiyotning o ‘rni katta.
Shoir „ M a n z a r a “ , „O fto b ishqi“ , „Ilk q o r “ , „ S h a b b o d a “ ,
„ M u z “ s h e ’rlari bilan b u m avzuni c h u q u r
yoritishga intilga-
n in i k o ‘ram iz. T a b i a t n i sevish, e ’z o z la s h , e h tiy o t qilish
insonning burchi, vazifasi. Tabiat bilan hazillashib, o ‘ynashib
b o ‘lmaydi. „ M a n z a r a " asarida shoir xuddi shu g‘oyani ilgari
suradi. U bolalarni tabiatni asrab-avaylashga chorlaydi, aks
h olda uning q a h r - g ‘azabiga d u c h o r b o i i s h m umkinligini s h e ’r
tili bilan uqtiradi:
Q o ra b u lu t b osib keladi,
H ay q iriq -la b o 'r o n yeladi.
C h o ‘g ‘ irg 'itib m o m a q a ld iro q ,
H o v liq ad i, q a h -q a h kuladi.
G ‘azab
qilsa y er h a m o ta d i,
Borliq t o ‘fo n , loyga b o tad i.
T a b ia tn in g ja m i farzan d i —
M avjudoti t o ‘zib y o tadi...
„ O fto b ish q i“ asarida bolalarga xos b o ‘lgan soddalik,
tabia tda n unum li foydalanish istagi kichkintoylar o ‘y-xayollari
bilan c h a m b a rc h a s holda berilganligi yosh kitobxon diqqatini
tortadi:
K uz sh am o li esadi,
H a ro ra tn i kesadi.
Q izim der: „ Q o r yog‘g u n c h a “ ,
T o m la r sa d a f ta q q u n c h a ,
S u v larim iz m u zlam ay ,
P e c h k a , k o ‘m ir izlam ay.
Q o p lab o lib q u y o sh d an ,
Ishlataylik b ir b o sh d an ...
253
Kim tinchlik, osoyishtalikni xohlam aydi? K attaning h a m ,
kichikning h a m o ‘yi,
fikrida tinchlik. T inchlik T o ‘lan N i z o m
ning h am suyukli mavzusi. Shoirning „Tinchlik u c h u n “ s h e ’rida
bu g ‘oya kichkintoylar ruhiyatiga m os tarzda ifodalangan.
O zodbek
hali yosh, u urush nimaligini bilmaydi. Lekin tank,
nagan, pulem yot, raketa urush qurollari ekanligini yaxshi bilib
olgan.
O z o d b e k plastilindan tu r l i- tu m a n o ‘y in c h o q la r yasaydi.
B o la n in g o ‘yi, xayoli yaxshi. U t a n k , n a g a n , sa m o ly o t,
pulem yot, kem a, raketani o ‘z k o ‘zi bilan koTm agan, q o ‘li
bilan
ushlamagan. Bularni u televizorda ko ‘rgan, t a ’rif va tavsifmi
kattalardan eshitgan, xolos. A na o ‘sha urush qurollarini u
o ‘yinchoq sifatida tasavvur qiladi. 0 ‘zi yasagan o ‘yinchoqning
hayotda tutadigan o ‘m i, vazifasini qalbiga singdirib, bilib olgan.
Bu jihatdan ota-bolaning suhbati ibratlidir.
— B ular n im a , O zod b ek ?
—
M a n a b u — ta n k , bu — nagan.
M a n a b u — t o ‘p, sam o ly o t,
P u le m y o td ir bu tu rg an .
M a n a busi — k em ad ir,
D engizlarda suzadi.
Bu — rak eta ju d a z o ‘r,
0 ‘y d an u c h q u r, o ‘zadi.
Bu —
b ir askar, p o stid a
Ju d a b o tir, b em alo l —
T o sh d a y q o tib tu rib d i,
QoMida u sh lab qurol.
D u sh m a n sira k elolm as,
,,B izn ik ilar“ m u stah k am .
O taning o ‘g ‘lidan, uning qilgan ishidan roziligi, m in n a t-
dorchiligi yosh kitobxon u c h u n bir saboq b o ‘ladi. Negaki, bola
tinchlikni xohlaydi, ota tinchlik tarafdori, otaning so‘nggi so‘zi —
xulosasi yosh kitobxonning quvonchiga quvonch q o ‘shadi:
,,Y axshi“ ,
d e d im o h ista,
B oshim c h u lg ‘ab xayollar.
— T in c h lik k a q a lq o n b o ‘lsin
S en yasagan qurollar!
T o ‘lan N iz o m hozirgi z a m o n o ‘zbek bolalar adabiyotida
e rtak-doston ijodkori sifatida h a m o ‘ziga xos ovozga ega. U ning
,,B oychibor“ dostoni o ‘quvchilar m ehrini qozongan.
254
A N D IJO N D A B IR Q U S H B O R
Istirohat b o g ‘ining
H a v a s k o r b u l o g l n i n g —
K o ‘rki b o ‘lgan b ir qush bor.
K o ‘zi quyoshga o ‘xshar,
Parvozi m a g ‘rib-m a shriq,
Patlarida ku m u sh bor.
U nurga c h o ‘m ilganda,
M ing rangga k o ‘m ilganda,
Ajib b a h o r - u qish bor!
T ildan tilga o ‘tilgan,
Q o ‘shiq b o ‘lib yetilgan,
S h u h ra tid a bolqish bor.
Yelkasida Andijon,
Y aratgan paxta — xirmon!!!
N e ellardan olqish bor!
A ndijonda bir qush bor!
Do'stlaringiz bilan baham: 
