1 Girdak
— y u m a lo q , c h a m b a r.
2 Xirpa
— to s h g a is h q a b s illiq la n g a n .
3
GVlak
— k ic h k in a so q q a .
4 Qo'noq —
mehmon.
5 Chora
— to g 'o ra .
118
— Hali mol bozorida n im a qilib yuruvdilaring? — dedi.
— 0 ‘ynab yuruvdik.
— H a -h a . U yerda nim a o ‘yin b o r ekan? Yo o ‘zimga
shogird qilib olaym i? — O m o n n i k o ‘rsatib: — M a n a b u n d a n
t o m te s h a r chiqadi. Kisavur boMolmaydi, q o ‘pol, — dedi.
Shu hazil-m azax paytdan foydalanib, u n d a n s o ‘radim:
— S ulton aka, haligi janjalning oxiri n im a b o ‘ldi?
— V oqea b u n d a y b o ‘lgan ed i, uka, — d e b S u lto n kisavur
gapirib ketdi. — K o ‘k tera k n in g sam o v a rid a bir n e c h a kisavur
o ‘z ining epchilligi, q o brqmasligi, ayyorligi bilan m a q ta n is h a r
edik. S h u n d a m e n o ‘g ‘irlagan p u lim n i halol qilib, egasini rozi
qilib o la m a n , deb yubo rg an edim . U lfatni b o ‘zaga t o ‘ydirish-
d a n bahs boylashgan edik. Q o ‘y bozorga kirdim. K o ‘zimga o ‘sha
k o ‘rganing bayov yigit u c h ra b qoldi. ,,Shilt“ etib h a m y o n in i
old im , pulni s a n ab k o ‘rsam , sakkiz s o ‘m - u ikki ta n g a ekan.
Y o n im d a n unga ikki tanga q o ‘shdim. U zugim ni h am ham yonga
s o lib , h a m y o n n i q a y t a d a n y i g i t n i n g c h o ‘n ta g i g a j o y la b
q o ‘ydim . Keyin o ‘sha k o ‘rganing m ayna b o z lik , yolg‘o n d a k a m
a y y u h a n n o s n i soldim . M irsh a b la r o q so q o lg a olib borishdi.
O q s o q o l m e n in g d a ’v o im n i, u n in g rad d in i eshitib, pulni
tekshirishga tushdi. K osibning c h o ‘n tag id a n h a m y o n n i olib,
ichidagilarni x o n tax ta ustiga q o ‘ydi. M e n in g d a ’voim t o ‘g ‘riligi
u c h u n yigit ,,k isa v u r“ b o ‘lib c h iq d i .
H a m y o n n i , p u l n i,
u z u k n i m e n g a olib berdilar. Lekin bir yarim ta n g a c h o ‘tal
olib qoldilar. S h u n d a y qilib, o ‘rtoqlarim bilan qilingan garovni
y u td im .
— lye, s h o ‘rlik b e g u n o h kosib yigit q u lo g ‘ini ushlab
ketaveradim i? — dedim .
— Y o ‘q, birpas qam alib yotdi, keyin b e choraga rahm im
kelib, m ir s h a b g a b ir s o ‘m p o r a b e rib , yigitni q u t q a z i b
yubordim . „ D a ’vom y o ‘q “ , d e d im . Yigit b e c h o ra xursand
b o ‘lganidan q u c h o q la b o ‘pib:
— R a h m a t, aka, bu yaxshiligingizni o ‘lg u n im ch a u n u t-
m a y m a n , q iy o m a tli a k a - u k a t u ti n d ik , uyim T o ‘qli j a lo b
m ahallasida, o tim A bdurayim , — deb m in n a td o r b o ‘lib ketdi.
— Balli, yigitlik s h u n d a y b o ‘pti-d a , aka! — dedim .
Sulton kisavur miyig‘ida kulib, ,,shunday“ deganday qilib
q o ‘ydi.
H a m m a m i z q a h - q a h u r ib k u lis h d ik .
S u l t o n k is a v u r
yonboshlab, tirsagiga tayanib, novcha kishi supaning yonida
119
tikka tu rib d i. M u l l a n a m o kishi tiz c h o ‘kib, ikki q o ‘lini
qovushtirib S ultonning gaplariga miyig‘ida od o b bilan tabassum
qilib o ‘tira r edi. Q olgan ikki yigit bir-biriga r o ‘para c h o rd o n a
qurib, gugurt otishib, „ e rm a k q i m o r “ o ‘ynab o ‘tirishgandi.
K a m p ir et osib yubordi. 0 ‘c h o q d a n c h iq q a n zangori tu tu n
osm o n g a o ‘rlab, tevarak-atrofga k o ^ a d e k yoyilar edi.
Shorn c h o ‘kib, quyosh botib b o r a r edi... 0 ‘c h o q d a o ‘t
tutashib k etgandan keyin, k a m p ir o ‘tovga kirib ikkita qovoq
m a n a k (b o ‘za quyiladigan idish)da b o ‘za keltirib q o ‘ydi. Bir
n e c h a z a ra n g 1 kosa olib keldi. N o v c h a yigit darrov belbog‘ini
yechdi, uni q o q q a n b o ‘lib, c h o ra n in g ustiga tara n g qilib yoydi,
b o ‘zani suza boshladi. (B o ‘za o d a td a ilitib ichiladi. K a m p ir olib
c h iq q a n b o ‘za kuni b o ‘yi oftobda turgani u c h u n ilitishga hojat
y o ‘q e d i.)
B o ‘z a s u z is h n i n g o ‘z q o id a s i b o r .
U siqib
suzilmaydi, balki r o lm olni sidirib suziladi.
N o v c h a yigit suzgan b o ‘z adan ozgina tatib k o ‘rib, birinchi
o y o q 2ni Sultonga uzatdi.
— H a m m a g a quy! — dedi Sulton.
N o v c h a yigit ik k in c h i-u c h in c h i oyoqni haligi ikkita yigitga
uzatib, s o ‘raganday S ultonning o ‘ziga qaradi.
— Bolalarni q o ‘yatur, dom laga uzat, — dedi Sulton.
— Y o‘g ‘-e, y o ‘g ‘-e, o ‘zlaridan b o la v e rs in . Biz ichm aym iz.
Y a ’ni xudo kalom ida aytganki...
— K a lo m -p a lo m in g n i yig‘ishtirib q o ‘y, q a c h o n d a n buyon
ichm aydigan b o ‘lib qolding?! — de b o ‘shqirdi Sulton.
— Y a ’ni, ya’ni... tavba qilganmiz.
— Kisavur bilan o bg ‘rining tavbasi tavba emas. Esingdam i,
kisavurlikni h a m uddasidan c h iq q a n qiladi. B ultur kuzayda
Salor b o kyidagi Q a p p o n d a oraga m e n tu sh m a sam , o lo m o n seni
0
‘ldirib y u b o rar edi. „ 0 ‘g ‘ri qarisa s o ‘fi b o ‘ladi“ , d e b bekorga
aytm agan-da. Tavba qildim, deydi-ya! H a -h a : endi e shon b o ‘lib
qishloqm a-qishloq m u rid ovlab yuribsanm i? 01, buni!
D o m la ju d a qim tinib, o ‘n g ‘aysizlanib, zarang kosani q o i ig a
oldi.
O r tiq c h a g a p o ‘tm asligini sezgan d o m la k o ‘zini chirt
yum ib, b o ‘zani shim irib yubordi...
1 Z a r a n g — q a ttiq y o g 'o c h .
2 O y o q — id ish .
0 ‘tirish sekin-sekin b e ’m ani to m o n g a qarab qizib borar
edi. Sekin o 'm i m d a n turib, O m o n n i im ladim . Yalinib-yolvorib
Yaxshiqiz kam pirdan bitta kichik sholcha bilan bitta xushvaqtdan
tikilgan kir lo‘la bolish s o ‘rab oldik. 0 ‘tovning orqasiga o ‘tib,
j o y qilib yotdik. M astlar payqagani h a m y o ‘q. T u n yarim
k ech ad a n o q q a n b o ‘lishiga qara m asd a n , mastbozlik, shovqin-
suron, t o ‘polon tobora avjiga c h iq a r edi. Y ana kim lardir kelib
q o ‘shildi, tanish boMmagan ovoz k o ‘payib ketdi. K im dir kular
edi. K im n id ir tutib olib urdilar, shekilli, dodlab x udoni o ‘rtaga
solib yig‘lar edi.
— Azbaroyi xudo, borim shu, boshqa pulim y o ‘q.
— Lippasini axtar, dayusni!
D om lani t u n a m o q d a edilar. Bunday t o ‘polonlarni k o ‘raverib
k o ‘nikib ketgan Yaxshiqiz ka m p ir bem alol o ‘c h o q boshi bilan
o ‘tov o ‘rtasida xizm at qilib yurar edi.
Keyin uxlab qolibmiz. Q a n c h a uxlaganimizni bilm aym an.
G ‘ira-shirada kim dir biqinim ga turtganidan uyg‘onib k o ‘zim ni
o c h d im . T e p a m d a kechagi d o m la tu ra r edi. Boshida shoshib-
pishib o ‘ralgan kir salla, bir chakkasi ko ‘kargan, q o v o g ‘i
shishgan, bir k o ‘zi qontalashgan.
— T u r , u k a , tu rin g la r, h a m m a s i d a n g u c h ib yotibdi.
Q o c h m a s a k b o ‘lmaydi.
M e n in g b o ‘ladiganim b o i d i , rasvo
qilishdi. N o n puli h a m qolm ay, b o r -y o ‘g ‘imni shilib olishdi.
Y ana bir baloga y o ‘liqmaylik, boshim yorilguday charsillab
turibdi.
O m o n n i uyg‘otdim .
Dik etib
turib, Z olariqning m uzdek
suviga apir-shapir y u z -q o ‘limizni yuvgan boMdik. 0 ‘z etagimizga
artindik.
— X o ‘sh, qayoqqa q o c h a m iz , taqsir?
— X u d o taoloning dargohi keng, t o ‘rt to m o n im iz qibla.
Yuqoriga, Q in g ‘iroqtepa t o m o n g a qocham iz.
U c hovlon ,,shilt“ etib ketayotganim izda Yaxshiqiz kam pir
y o ‘limizni t o ‘sdi:
— Q ayoqqa qochayapsanlar, a q c h a m n i berib ketlaring!
O m o n c h o lntak kovlab o ‘n besh tiyinlik Buxor tanga berdi.
— M a n a , sheshe, yarim tanga haqingizga, bir miri non
bilan tuxum qovurgan
yogkning puli.
— X o ‘sh, — dedi ka m p ir, — kelib-kelib turinglar.
S h u n d a y qilib, kallayi saharlab y o i g a ravona b o ‘ldik...
121
Do'stlaringiz bilan baham: |