ALISHERNING BOLALIGI
( Qissadan parcha)
A lis h e r bu k a tt a b o g ‘ h o v lin in g h a r b ir b u r c h a g i n i
to m o s h a qilib uzoq yurdi. D a raxtlarning novdalariga osilgan
r a n g d o r qafaslardagi t o ‘ti, b u lb u l, m a y n a l a r n i m a r o q ila
to m o s h a qildi. U larning qafas ichra tinim siz sakrashlarini,
sayrashlarini u zoq kuzatdi. Q ushlarga qarab yuradigan maxsus
xizm atkorga ergashib, unga b itm a s -tu g a n m a s savollar berdi.
Bir payt qarshisida yetti yoshdagi s h a h zo d a H usayn paydo
b o i d i . U n in g boshida kichkina ipak salla, ustida yangi baxmal
t o ‘n, oyoqlarida zarhal etik, kam ariga oltin soph kichik xanjar
suqilgan. Husayn o sm o n g a sapchishga tayyor, olovday shijoatli
bola edi.
124
— Qullar, kanizlar oyog‘iga o ‘ralib ne qilib yurursen? —
deb s o ‘radi q a h -q a h la b Husayn.
— Q ushlarni sayr e tu rm e n , biri-biridan k o ‘rkam ... — deb
javob berdi Alisher.
— V oh, qushlar toifasi behisobdur, lekin kabutarlardan
o ‘zgasi bilan ishim y o ‘q, d o ‘stim. Y ur k o ‘chaga, zerikdim.
S h a h z o d a H usayn va Alisher k o ‘chaga otildilar.
Katta m a y d o n d a yigitlar o ‘q uzish m ashqi ila m ash g bul
edilar. Beklar, m irshablar k o ‘p edi.
Bolalar qiziqib to m o s h a qildilar. Bir t o m o n d a ikki fil katta-
katta xarilarni ko ‘tarib lopillab, q a y e rd a n d ir tashib kelardilar.
Fillar ustida oNtirgan b o ‘z yaxtakli ikki oriq c hol o ‘zaro
tin m a y gaplashib, b a ’z an kulib q o ‘yar edi.
Sovut kiygan, ot m in g a n yigitlar bir q o l l a r i d a yoy, bir
qoNlari bilan o ‘q uzardilar. U lar bir m arraga yetganda darhol
q i li c h - q a l q o n tu tib q ilic h b o z lik k a kirishar, s h o v q in - s u r o n
коЧагаг, c h u v v o s -h a y q iriq bilan m a y d o n o ‘rtasida yig‘ilib
qo lar edilar. M ay d o n c he tida bir t o ‘da beklar „Yaxshi-yax-
shi!“ , „Balli!“ , „ O fa rin “ deb ularni rag‘batlantirib turardilar.
— J a su r yigitlar-a! — dedi Husayn kattalardek salm oqla-
nib. — X u d o xohlasa, m e n qilich b o z b o ‘l u rm e n , k o ‘zim ga
k o ‘ringan yovning kallasini sapchadek uchirurm en.
A lish e r kuldi:
— T u s h u n d im , qilichbozlikning sizga zaruriyati kattadur.
— H a , d o ‘s tim , — dedi H u s a y n m a g 4 u r o n a , — aq lin g
joyida!
Alisher in d am a d i, u m a y d o n d a chopib yurgan otlarning
qaysi biri suluv, qaysi biri c h o p q irro q . degan xayol bilan band
edi:
— Q a r a , k a b u ta r la r raqsini k o ‘r! — A lish e rn in g yengini
tortdi, o sm onga qarab Husayn.
O s m o n d a raqs etib yurgan t o ‘da kabutarlarni bir nafas
kuzatdilar.
— K a b u ta rla r farishtalarga o ‘xshaydi-ya! — dedi o ‘ylanib
Alisher.
— M e n x o ‘b s e v a d u r m e n k a b u t a r l a r n i , t o m o s h a d a n
c h a rc h a s h n i b ilm ay d u rm en , ishqim baland...
Shu to p d a H usayn oldida b e o ‘xshov o ‘ralgan katta sallali,
k o ‘zlari hiylakor, o 4 tiz la rd a n oshgan bir yigit, q o ‘llari k o ‘k-
sida, t a ’zim ila t o ‘xtadi:
125
— S h a h z o d a , k e c h b o ‘ldi, ruxsat bersalar ketaylik.
— S h a h z o d a , xayr, yaxshi borsinlar, — dedi Alisher h am
hayajonda.
U c h i tu ta s h ib k e tg a n c h in o r l a r x iy o b o n id a ikki otliq
k o ‘z d a n g ‘oyib b o ‘lgach, Alisher asta yurib, ichkariga kirdi.
Bazm avjida edi.
M e h m o n l a r oldiga yoyilgan d a s tu r x o n la r d a q a la s h tirib
tashlangan tao m la r, m evalar rango-rang, qoMlarini k o ‘ksiga
q o ‘yib uchib yurgan kanizaklar tobo q la rd a yangi-yangi t a o m
lar to rtib , gu lo b la r tashirdilar.
Alisherning onasi shivirlab:
— 0 ‘tira qol, shovqin qilm a, — deb o ‘g ‘lining oldiga u-
bu tao m la rd a n surib q o ‘ydi.
M usiqa tinm asdi, bir t o lda c h o lg 'u c h ila r x o n a n in g bir
c he tida o ‘tirib, tan b u r, d u to r, ruboblarni nihoyat m ohirlik
bilan c h e rta r edilar...
K o ‘ngli shirin mavjlarga t o ‘lib, xayolchan oMtirgan Alisher
onasining tizzasini sekin turtdi:
— M usiqa sehrli-ya, o ‘yinlarni qarang, m enga yoqadur...
G ulbegim kulim siragan holda m a m n u n shivirladi:
— Tingla!
Bazm oqsh o m g a q a d a r dav o m etdi. Key in m alika boshliq
m e h m o n la r hovliga chiqib, b a z m n i tag1 in qizitdilar.
— Yur, o ‘g ‘lim , ketaylik, — dedi G u lb e g im past tovush
bilan va Alisherning q o ‘lidan ushladi.
U lar q asrdan c h iq q a n d a G ‘iyosiddin K ichkina b o g 1 da bir
be к bilan oyoq ustida turib suhbat q u r a r edi. Alisher sevinib,
otasi oldiga yugurdi.
— B or, c h i r o g ‘im , u yga b o r i n g l a r , q o r o n g ‘u tu s h d i .
K o ‘c h a d a sizlarni b o b o y ku tib tu rib d i, — dedi A lisherning
yelkasini quchib GMyosiddin Kichkina.
Alisher c h o ‘zilib o tasining b o ‘y n id an q u c h ib o 'p d i - d a ,
c h etda turgan onasi oldiga yugurdi, birga k o ‘chaga chiqib
ketdilar.
— 0 ‘g ‘il chakki em as, tiyrak, begona ko ‘z d a n asrasin! —
dedi z im da n bolani t a ’qib qilib turgan bek.
G 'iy o sid d in Kichkina k a m ta ro n a ohangda:
— Ilohim , m ulla b o ‘lsin, zehni yaxshi, — dedi. S o 'n g o ‘zi
h a m ichida: „ H a , ta n g rim y o m o n k o ‘z d a n asrasin!“ deb
q o ‘ydi.
126
Alisher o ‘z tengi ikki q o ‘shni bola
bilan hovlida soqqa
o lynardi. Bolalam ing ustida malla yoqa b o ‘z ko ‘ylak, boshlarida
kir o q ta q y a 1,
oyoqlari yalang. Alisher ha m hiyla uringan,
eskigan etiklarini yechib, devor tagiga tashlagan edi. Soqqalarni
uzoqqa uloqtirib, keyin halloslab yugurdilar. Alisher harakat-
c h a n , yugurik, soqqa ortidan c h o p g a n id a o ^ o q l a r i d a n qolish-
maydi.
CTyindan zerikkach, soqqalarni yig‘ishtirib, devor soyasida
bir lahza c h o ‘qqayib o ‘tirdilar. Shu to p d a daraxtlar orasidan
otilib c h iq q a n
kiyik A lisherni hidladi, e rk a la n ib
surkaldi.
A lisher kiyikning b o ‘ynidan quchib, boshini silab ulgurm agan
ediki, jo n iv o r
bir z u m d a y o bq b o ‘ldi.
— Seni tan ir ekan, q urm agur, x o ‘b o^rgatibsan o ‘zingga,
— dedi bolalardan biri.
— Rost, qoyilman! — deya m a ’qulladi zavq bilan ikkinchi
bola. — H o z ir oldingda turgan kiyik otilgan o ‘q dek uchdi-ketdi,
za p ziyrak, c h o p q ir b o ‘ladi-da.
Alisher kulimsirab, kiyikning xulqi, qiliqlari haqida jiddiy
s o ‘zlay boshladi:
— T o g ‘a m , e rm a k b o ‘lsin, deb d a sh td a n olib kelgan edilar.
U kishi usta m erganlar. H ayvonlarning, ayniqsa, kiyiklarning
xulq-atvori, qiliqlari haqida m aro q bilan hikoya boshlasalar,
kulli j a h o n 2ni unutib yuboray deym an.
T o ‘satdan yana paydo b o ‘lgan kiyik halloslagancha Alisher
ning pinjiga bosh
suqdi. Sevinib ketgan Alisher:
— M u - m u , birpasgina jim tur, — dedi kiyikni erkalab.
N ariroqdagi o p p o q tovuqlarga k o ‘zi tushgan kiyik: „B ular
kim b o ‘ldi?“ degandek, q o p - q o ra k o ‘zlarini ya n a d a kattaroq
oc h d i, bir z u m taajjubda tikilib b o q d i-d a , keyin bir sakrab
hovlining qaysi to m o n ig a d ir g ‘oyib b o ‘ldi.
— Pok, ozo d a , ajoyib suluv jonivor, — dedi zavq bilan
to m o s h a qilgan bola.
— Katta boMganimda ovchi b o ‘lg‘um dir, to g ‘larda merganlik
qilishning kayfi z o ‘r, — dedi kiyik ketgan to m o n g a tikilganicha
ikkinchi bola.
— Bizning V atanim iz Hirot o ‘lkasi ja n n a t m a k o n desak lof
b o ‘lmas, d o ‘stlarim, — dedi Alisher c h o ‘p bilan yerga nelardir
1
Do'stlaringiz bilan baham: |