Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimini tashkil etuvchilari

Ma’lumotlarni bir butunligini ta’minlash. ↑ (shuningdek 25-savolga qarang)

Butunlik (inglizcha – teginmaslik, saqlanish, bir butun) – deganda har qanday vaqtda ma’lumotlarning to’g’riligi tushuniladi. Bu maqsad ma’lum chegarada bo’lishi kerak. MBBT ma’lumotlar bazasiga kiritilayotgan har bir bo’lak qiymatning to‘g‘riligini tekshirish imkonini bermaydi. Masalan, kiritilayotgan 5 (hafta kun nomerini ko‘rsatuvchi) qiymati haqiqatda 3 ga teng bo‘lishini tekshirmaydi. Boshqa tomondan 9 qiymati aniq xato bo’ladi va MBBT bunga javob qaytaradi. Chunki bu nomer (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7) sonlar to‘plami ichida yo‘q.

MBning butunligini ta’minlashni ma’lumotlarni har xil to’g’ri bo’lmagan o‘zgarishlar yoki buzulishdan himoyalash deb qarash kerak. Zamonaviy MBBT butunlikni ta’minlash uchun bir qancha vositalarga ega: Butunlikni aniqlash usulini uchta guruhga ajratadi: Mohiyat bo’yicha butunlik; Murojaat bo’yicha butunlik; Foydalanuvchi aniqlaydigan butunlik.

Butunlikni aniqlash usullari:

1. 
   Birinchi kalitda qatnashuvchi atributlarga aniqlanmagan qiymatlar qabul qulinishiga ruxsat etilmaydi.
   

2. 
   Tashqi kalit qiymati quyidagilardan biri bo’lishi kerak:
   

• 
  Birinchi kalit qiymatiga teng;
  
• 
  To’liq aniqlanmagan ya’ni tashqi kalitda qatnashadigan har bir atribut qiymati aniqlanmagan bo’lishi kerak.
  

3. 
   Har qanday aniq bir ma’lumotlar bazasi uchun qo‘shimcha qoidalar spetsifikatsiyalari
   

mavjud. Ular ishlab chiquvchilar yordamida aniqlanadi. Ko’p hollarda tekshiriladi:

• 
  U yoki bu atributning unikalligi;
  
• 
  Qiymatlar diapazoni;
  
• 
  Qiymatlar to‘plamining aloqadorligi.
  

21.