Maǵliwmatlar bazasi, olardiń TÚrleri tema: Maǵlıwmatlardın informaciyalıq modelleri Reje

Jasalma intellekt tarawındaǵı izertlewlerdiń tiykarǵı baǵdarları. Jasalma intellekt (aqıl) tarawındaǵı islenbeler quramalı bolmaǵan wazıypalardı sheshiw ushın ayırım predmetli taraw haqqındaǵı joqarı sapalı arnawlı bilimlerdiń úlken kólemlerinen paydalanıw maqsetine iye. Jasalma intellekt tarawındaǵı izertlewlerdiń baǵdarları jasalma intellekt boyınsha jumıslardıń eki baǵdarǵa bóliniwi, qanday qılıp jasalma intellekt sistemaların qurıw máselesinde eki túrdegi kóz-qaraslardıń payda bolıwı menen baylanıslı.
Birinshi kóz-qaraslardıń tárepdarları dáslep nátiyjeniń áhmiyetli bolıwına isenedi. Yaǵnıy jasalma túrde jaratılǵan hám tábiiy intellektual sistemalarınıń iykemge keliwi, jasalma intellektti islep shıǵıwshı nusqanıń kóshirilmewi yamasa hátteki tábiiy tiri analoglardıń iykemligini (maylni) quraytuǵın ishki mexanizmlerge tiyisli ózgesheliklerin itibarǵa almawı tiyis.
Bunday kóz-qarasta insannıń intellektual iskerliginiń ónimlerin qarap shıǵadı, onıń quramın intellektual iskerliktiń hár túrli kórinislerin, máseleler sheshiw, teoremalardıń dáliyillerin, oyınlardı ajıratıp úyrenedi hám bunday ónimlerdi zamanagóy texnika quralların, yaǵnıy EEMları menen islep shıǵarıwǵa umtıladı. Egerde EEMlerdi anıq máselelerdi nátiyjeli sheshetuǵın etip programmalastırıw isleri ámelge asırılsa, intellektual iskerliktiń tiyisli túri avtomatlastırılǵan esaplanadı. Jasalma intellekttiń bu baǵdarı nátiyjeli EEM hámde jasalma programmalastırıw, komp’yuter páni dep atalatuǵın ilimiy - texnikalıq izertlewlerdiń kompleksiniń rawajlanıwı menen baylanıslı. Jasalma intellekttiń bul baǵdarı mashina intellekti dep te ataladı.
Ekinshi kóz-qaraslar boyınsha tikkeley insannıń aqıl jaǵınan iykemlikti qáliplestiriwshi usıllar haqqındaǵı maǵlıwmatlardıń analizi hám tábiiy pikirlew mexanizmlerin úyreniw jasalma intellektti qurıw ushın tiykar jaratıw múmkin. Sebebi bunday qurılıs dáslep modellestiriw sıyaqlı principlerdi qabıl etiwdıń texnikalıq quralları hám biologiyalıq ob’ektlerdi wazıypalarǵa aylandırıwdıń ózgesheliklerinde ámelge asırılıwı tiyis.
Jaslama intellekttiń bul baǵdarı intellektual iskerliktiń neyrofiziologiyalıq hám psixologiyalıq mexanizmlari xaqqındaǵı maǵlıwmatlardı jáne de keńirek planda - insannıń aqıl iykemligi karap shıǵadı. Islep shıǵarıwshılar bul mexanizmlerdi texnik qurılmalar járdemi menen islep shıǵıwǵa umtıladı, olardıń iykemligi (mayllari) insannıń iykemligi menen aldınnan berilgen shegaralarda say keledi. Bunday mashqalalardıń unamlı túrde sheshiliwiniń nátiyjesinde insannıń iskerliginiń tiyisli túri avtomatlashtırılǵan esaplanadı.
Bunday jaǵdaylarda insannıń aqıl iskerliginiń spektrin jáne de keńirek islep shıǵıwǵa umtılıw xarakterli bolıp tabıladı. EEM qurallarınıń rawajlanıwındaǵı jetiskenlikler mashina intellekti tarawındaǵı izertlewlerge bolǵan itibardı jáne de asırdı. Bunday izertlewlerdiń nátiyjeleri ilimiy hám ilimiy ǵalabalıq baspa qurallarında járiyalanıp barıladı. Intellektual robotlardı jaratıw hám paydalanıw menen baylanıslı mashqalalardı sheshiw ushın olardıń áhmiyeti tómendegiler menen belgilenedi.
1. Rejelestiriw. Jasalma intellekttiń birinshi áwladları bolǵan EEMlarınıń payda bolıwı menen bir waqıttıń ózinde krossvodlardı sheshetuǵın, hár túrli oyınlardı oynaytuǵın hám teoremalardı isbatlaytuǵın programmalardı islep shıǵıw baslandı. Robototexnika ushın teoriyalar hám teoremalardı avtomatik isbatlaytuǵın texnikalardıń rawajlanıwı, sonıń menen bir qatarda predikativ mashinaların baǵdarlawshı logikanıń islep shıǵılıwı tiykarǵı roldi atqaradı.