Malakasini oshirish instituti tabiat bilan tanishtirish

Poliz ekinlari (qovun, handalak, tarvuz, qovoq) bilan tanishtirishni davom 
etish. 
Gullaydigan madaniy gullar (atirgul, moychechak, rayxon, kartoshkagul, 
chinnigul, gultojixo’roz); o’t o’simliklar (qoqi o’t, lolaqizg’aldoq, boychechak) va 
dorivor o’simliklar (yalpiz, otquloq, sachratqi, bargizub)ni umumlashtirishga 
o’rgatish. 
Xona gullari (oldin o’rgangan fikus, yorongul, geran, aloe, koleus, xoldor 
begoniya, nilufarsimon begoniya, haqidagi bilimlarini mustahkamlash), uzambar 
binafshasi, tsiklomen, kalonxoe bilan tanishtirish, ularni parvarish qilish yo’llarini
o’rgatishni davom ettirish.
Ularning xususiyatlari: shakli, hajmi, poyasi, barglari, gulining rangini ajratish 
va xarakterlashga o’rgatish. 
Bolaning barcha o’simliklar yorug’likka, issiqlikka, suvga, (ozuqa) tuproqqa 
bo’lgan ehtiyoji haqidagi tasavvurlarini aniqlash va kengaytirish.
O’simliklarning o’sishi uchun havo, suv, quyosh, ozuqali tuproq zarurligini 
amaliy ishlar orqali takomillashtirish. 
Bolani yorug’likni yoqtiruvchi va salqinga chidamli, suvni sevuvchi va 
suvsizlikka bardosh beruvchi o’simliklarning tashqi tuzilishiga qarab farqlashga 
o’rgatish. 
Bolada tabiat go’zalligidan zavq olishni tarbiyalashni davom ettirish. 
O’simliklar bilan bevosita muloqot qilishning xavf-xatari to’g’risida bilish 
malakalarini rivojlantirish. Tabiatga zarar yetkazmaslik, ekologiyani zararlamaslik 
(tevarak-atrofni iflos qilmaslik, o’t-o’lanlarni bosmaslik, daraxt shoxlarini 
sindirmaslik, gullarni bekorga yulmaslik, buning oqibatida gullar, kapalaklar yo’q 
bo’lib ketishi va h.k.)ni bola ongiga singdirishda davom etish.
Bolaning o’simliklarni turli yo’l bilan ko’paytirish mumkinligi haqidagi 
tushunchalarini kengaytirish. O’simliklarni qalamchasidan, piyozidan, butasini ajratib 
ekishdan unishi mumkinligini xonaki o’simliklar misolida ko’rsatish.
 
Bahor gullari 
haqidagi tasavvurlarini aniqlash, bolani ularning rangi, shakli, gullari, yaproqlarining 
hajmi, belgilariga qarab qiyoslash asosida xarakterlashga o’rgatish.
Bolaning bog’, poliz va gulxonada sabzavot va gul ekinlari yetishtirish haqidagi 
tasavvurlarini boyitish. Bola bilan ayrim o’simliklarning urug’dan ko’karib, to urug’ 
bergunigacha bo’lgan o’sish va rivojlanish davrining izchilligini (unib chiqishi uchun 
zarur bo’lgan shart-sharoitlarni, ularni parvarishlash usullari) amalda kuzatish 
ishlarini olib borish.
G’o’za o’simligi bilan tanishtirish. G’o’za o’simligining tanasi, shoxi, barglari, 
guli yashil ko’sagi, paxtasi bilan tanishtirish; ularning har birining nomi, shakli, 
rangi, xususiyatlari (silliq, qattiq, yumshoq) haqida tushuncha berish. 
Barcha o’simliklarni ehtiyot qilish va ularni qo’riqlash asosida madaniy va 
yovvoyi o’simliklar haqida umumiy tasavvurni shakllantirish. Yovvoyi o’simliklar 
urug’ini to’kib ko’payishi va madaniy o’simliklarni inson tomonidan yetishtirilishi, 

---

100 
madaniy va yovvoyi o’simliklarning inson hayotidagi ahamiyati haqida tushuncha 
berish, o’simliklar qanday belgilari asosida madaniy o’simliklar (xonaki, dala, poliz 
ekinlari), yovvoyi o’simliklar(o’rmon,o’tloq ekinlari)ga bo’linishi to’g’risidagi 
tushunchalarini shakllantirish. 
Maydonchada va jonli tabiat burchagida yil davomida bola mehnatini tashkil 
qilish. Mehnatni o’simliklar rivojlanishi va o’sishini kuzatib borish bilan bog’lash. 
Bolada o’simliklarni parvarishlash, sug’orish, barglari va tuvaklarining atrofini 
artib chiqish, ularga suv purkash, tagini yumshatish, guldonlarni yuvish kabi mehnat 
ko’nikmalarini tarbiyalash.
Bolani oldin o’rgangan manzarali daraxtlari(chinor, terak) haqidagi tushunchalarini 
mustahkamlab, qayrag’och, tol daraxtlari bilan tanishtirish. Ularning tanasi, 
po’stlog’i va barglarini bir-biriga solishtirish, farqlarini aniqlash, to’kilgan barglarni 
yig’ib, qaysi daraxtniki ekanligini topish. 
Bolaning yil davomida ajratilgan yer maydonchasida imkoniyati yetadigan 
ishlarda (ko’p yillik o’simliklar o’tqazish; ko’chatlar ekish, mayda urug’larni sepish, 
sug’orish) qatnashishni o’rgatish orqali mehnatsevarlik ruhida tarbiyalash. 
Tabiat qo’ynida ishlashda bola tasavvurini o’stirish, tabiatni muhofaza qilishga 
o’rgatish.