Malakasini oshirish instituti tabiat bilan tanishtirish

Maktabgacha ta’lim vazirligi qoshida tashkil etilgan ishchi guruh 
a’zolari: M.Isxoqova, N.F.Abdunazarova, I.Otaboev, M.Fayzullaeva, 
M.Rustamova, S.Raximova, M.Muxamedovalar tomonidan yozilgan “Tabiat 
bilan tanishtirish metodikasi” nomli uslubiy qo’llanmaga 
TAQRIZ 
Maktabgacha yoshdagi bolalarni har tomonlama kamol toptirish va 
tarbiyalashning eng samarali usullaridan biri bu tabiat bilan tanishtirishdir.
Tabiat — bolani ma’naviy boyitishning bitmas-tuganmas manbaidir. Bolalar 
doimo u yoki bu shaklda tabiat bilan aloqada bo’ladilar. Ularni yam-yashil o’tloqlar, 
anvoi gullar, kapalaklar, qo’ng’izlar, qushlar, hayvonlar, suzib yurgan bulutlar, pag’a-
pag’a yog’ayotgan qor uchqunlari, jilg’a va ko’lmaklar o’ziga jalb qiladi. O’simlik 
hamda hayvonotlarning xilma-xil olami bolalarda tabiatga nisbatan jonli qiziqish va 
havas uyg’otadi, ularni faoliyatga undaydi. Tabiat bilan muloqotda bo’lish bolalarda 
atrof-olam haqida realistik bilim, jonli mavjudotga insoniy munosabatda bo’lishni 
shakllantirishga yordam beradi. 
Bolani tabiat bilan tanishtirish, uni tabiatni tushunishga o’rgatish, tabiatga 
ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo’lishni tarbiyalash maktabgacha ta’lim 
muassasalarining eng muhim vazifasidir. Bolalar tabiat haqida juda bo’lmaganda ilk 
bilimlarni egallab olib, o’simliklarni o’stirish, hayvonlarni parvarish qilishning oddiy 
usullarini o’rganib, tabiatni kuzatish, uning go’zalliklarini ko’ra olishni bilib olgan 
taqdirdagina ularda tabiatga nisbatan ehtiyotkorlik va g’amxo’rona munosabatda 
bo’lishni tarbiyalash imkoniyati tug’iladi. Bolalarda tabiatga jonajon o’lka, ona-
Vatanga muhabbat xuddi mana shu asosda shakllanadi. 
Mualliflar tomonidan yozilgan metodik qo’llanmada Maktabgacha ta’lim 
vazirligi tomonidan joriy etilgan O’zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha 
yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo’yiladigan Davlat talablari, ―Ilk qadam‖ Davlat 
o’quv dasturida berilgan yillik mavzuviy reja asosida oy mavzulari va hafta 
mavzulariga asoslanib, O’zbekistonning o’ziga xos etnik xususiyatlari, geografik 
iqlimi, tabiiy xususiyatlari o’rin olgan hamda amaliyotda erishilgan yutuqlar asosida 
ta’lim-tarbiya haqida nazariy g’oyalar berilgan. 
Mualliflar tomonidan yozilgan metodik qo’llanma olti bobdan iborat. Mazkur 
boblarda mualliflar tabiat bilan tanishtirish metodikasi fanining fan sifatida 
shakllanishi va rivojlanishi, bolalarni tabiat bilan tanishtirish metodlari, bolalarni 
tabiat bilan tanishtirishning shakllari, bolalarni tabiat bilan tanishtirishning shart-
sharoitlari, bolalarni yil fasllari bilan tanishtirish, maktabgacha ta’lim muassasalarda 
tabiat bilan tanishtirishning ish mazmuni mavzularini amaliy jihatdan tarbiyachiga 
tushunarli tarzda yoritib berganlar va namuna mashg’ulot ishlanmasini keltirganlar. 
Mualliflar tomonidan yozilgan metodik qo’llanma maktabgacha ta’lim 
muassasasi tarbiyachilari uchun eng muhimi, ta’lim-tarbiya tizimini tushunib olish, 
tabiat bilan tanishtirishning shakl, metod va uslublarini, shu bilan birga, bolalarning 
bilim-faoliyatlariga rahbarlik qilishni o’rganishga yo’naltirilgan bo’lib tarbiyachilan 

---

116 
uchun dasturi amal bo’lib xizmat qiladi, degan umiddamiz. 
Mazkur metodikani chop etish tarofdorimiz. 
Toshkent pedagogika koleji o’qituvchisi D.Karimova