Малака тоифа йўналиши: Бошланғич таълим фани ўқитувчилари Тингловчилар контингенти

или
қ
ранглар
қаторига сариқ, қизил, зарғалдоқ, сабза, 
пушти, садаф, малла, қирмизи, лоларуй, гулгун, зафарон, норанжваш, 
сомоний, барикарам кабиларни киритишади. Улар ўз хусусиятларига кўра 
бир кўришда кишиларда илиқлик кайфиятини ҳосил қиладилар. 
Сову
қ
рангларга
эса зангори, хаворанг, мовий, яшил, бинафша, 
мошранг, тутиё, ложувард, тутигий, фируза, новшадил, зумрад. нофармон 
кабиларни киритилади. Улар кишиларда кўпроқ совуқ кайфият ҳосил 
қиладилар. Илиқлик ҳам совуқлик ҳам кайфият уйғотмайдиган ранглар ҳам 
бўлади. Масалан, кулранг, жигарранг, нилгун, сийбоб шулар жумласидандир. 
Рангларни оғири ҳам енгили ҳам бўлади.
 Oғир ранглар
қаторига кўпроқ 
тўқ,
 енгилига
оч ранглар киради. Хусусан қора, жигарранг, яшил, бинафша, 

---

27 
тўтиё, ложувард ранглар оқ, сариқ, хаворанг, мовий, малла, пушти, писпод, 
новвоти, сабза кабиларга нисбатан кузатувчига оғирроқ туюлади. 
Ранглар назариясида ранглар қарама-қаршилиги (контраст ранглар) 
атамаси ҳам ишлатилади. Рангларни ўзига хос ҳусусиятларидан бири 
шундаки, улар бир-бирларини ёнларида турганларида алоҳида турганидан 
кўра бошқача кўринади. Улар бир-бирларини тусларини аниқроқ, кучлироқ 
кўринишига ёрдам берадилар. Уларнинг бу ҳусусиятларидан рассомлар 
ўринли фойдаланиб асардаги асосий образни ажратиб кўрсатиш мақсадида 
қарама-қарши ранг ходисасидан фойдаланадилар. Масалан, асосий образни 
оч рангда тасвирласалар унинг атрофини ёки фонини туқ рангда оладилар ва 
аксинча. 
Ранглар қарама-қаршилиги қуйидаги кўринишларда ишлатилиши 
мумкин. 
1. Бир рангни икки оч ва тўқликда қўллаш. 
2. Икки рангни оч ва тўқ тусларини қуллаш. 
3. Бир рангни кўп тусларини қўллаш. 
Ранглар қарама-қаршилиги қоидаси суратдаги асосий образ билан фон, 
асосий образ билан мухит ўртасида қўлланади. 
Рангнинг асосий хусусиятлари унинг ёрқинлиги (оч-тўқлиги) туси ва 
туйинганлиги билан белгиланади.