Maktabgacha yoshdagi

Xotira turlari. O‘zlashtirish va esga tushirish xususiyatlari-

ga ko‘ra xotira bir necha turlarga ajratiladi. Masalan: muzeyga 

uyush tirilgan sayohatni eslar ekanmiz, o‘zimiz ko‘rgan narsa-

larning obrazini va o‘zimiz guvohi bo‘lgan hodisalarni fikran 

ko‘z oldimizda gavdalantiramiz. Bu obraz xotirasidir. Bunda 

birinchi signal sistemasi katta o‘rin egallaydi. Ekskursiya rah-

barining tushuntirishlarini, ular bilan o‘tkazilgan suhbatlarni, 

eks kursiyaga birga borilgan o‘rtoqlar bilan o‘zaro fikr almashuv-

larni eslash chog‘ida biz ma’no xotirasidan yoki so‘z-mantiq 

xotirasidan foydalanamiz. Bu xotira ikkala signal sistemasi ning 

o‘zaro bir-biriga ta’sir ko‘rsatishiga taya nadi, bunda ik kinchi 

signal sistemasi dominantlik (ustunlik, yetak 

chilik) rolini 

o‘ynaydi. Agar biz o‘z do‘stimizning boshi ga tushgan baxtsiz-

likni eslasak, bunda biz yana yangidan g‘amginlik yoki hatto 

musibat hissini kechiramiz, bu esa emotsional xotiraning yoki 

his-tuyg‘ular bilan aloqador xotiraning ko‘rinishidir. Harakat-

lar bilan aloqador motor yoki harakat xotirasi (sportchi, raqqo-

sa, suzuvchi va h.k.) deyiladi.

Xotira jarayonlari

Xotira quyidagi jarayonlardan iboratdir:

a) esda olib qolish; 

b) o‘zlashtirilgan ma’lumotni esda saqlash; 

d) esga tushirish va tanish;

e) unutish.