Maktabgacha yoshdagi

23-rasm.
Shakllarni fikran ikki qismga bo‘lib
kvadrat hosil qiling.

---

169
XAYOL
XAYOL 
TURLARI
XAYOL 
JARAYONI
Ixtiyoriy
Agglutsinatsiya
Ixtiyorsiz
Giperbolizatsiya
Ijodiy
Tipizatsiya
Tiklovchi
(tasavvur)
Sxematizatsiya
Passiv 
xayol
Aktiv 
xayol
XAYOL SHAKLLARI
FANTAZIYA
ORZU
FOBIYALAR
Agrofobiya
Kaustrofobiya
Monofobiya
Atrofobiya
Eyrotrofobiya
Didaktogen
Yatrogen
Nazafobiya
Ilgari idrok etgan va etmagan predmet va hodisalarni ongimizda 
yaratishdan iborat bo‘lgan psixik jarayon XAYOL deyiladi.

---

170
Tarbiyachi mashg‘ulotga tayyorgarlik ko‘rar ekan uning 
borishini tasavvur qiladi. Xayol yetarli darajada rivojlantiril-
masa bolalarning intellektual o‘sishlari ham yaxshi rivojlanmay 
qoladi. Tarbiyachi badiiy asarlarni o‘qish yoki aytib berish bilan 
shug‘ullanar ekan, muallif gapirgan narsalarni fikran tasavvur 
qiladi. Bola ertak va hikoyalarni eshitayotganda o‘zi ko‘rmagan, 
xayolida o‘ziga notanish tabiat manzarasini tasavvur qiladi. 
Tasavvur obrazlari bo‘lmasa hikoyalarni tushunib bo‘lmaydi. 
Xayol bola shaxsining umumiy rivojlanishiga, xususan, axloqiy 
tarbiyasiga ta’sir ko‘rsatadi. Xayol ta’siri ostida qahramonning 
ideal obrazi yaratiladi va kishi ana shu obrazga o‘xshash uchun 
intiladi.
Amaliy ish: 
1. Fanda ijodiy xayolga oid misollar keltiring.
2. Foydali va foydasiz orzu haqida gapirib bering.
Nazorat savollari:
1. Xayol tasavvurlari xotira tasavvurlaridan nimasi bilan farq 
qiladi?
2. Kishi hayotida xayol qanday ahamiyatga ega?
3. Xayol xususiyatlarining kechishi nimada ko‘rinadi?
4. Xayol obrazlarini yaratishning ayrim yo‘llarini aytib be-
ring.
5. Orzu xayolning boshqa turlaridan nimasi bilan farq qiladi?

---

171