Maktabgacha yoshdagi bolalar psixologiyasi

Sangvinik mijozli bolalar

Bola harakatchan, epchil. Diqqati o‘zgaruvchan, bir nar­saga bir daqidadan ko‘p e’tiborini ushlab tura olmaydi. Uni kichkina chumchuqqa o‘xshatish mumkin: u hamma joyga bo‘lishga ulguradi, hamma narsani bilishga intiladi. Katta- larga uning xatti-harakati yoqavermaydi. Barcha uni birdek jiddiy emas, e’tiborsiz, o‘z-o‘zini boshqara olmaydi deydilar-

u, baribir yaxshi ko‘radilar, ko‘rmasalar sog‘inadilar. Chu- chuktomoq, tez-tez va oz-ozdan tamaddi qiladi. Mevalar- ga o‘ch, tuzlamalarni jon-jon deb yeydi. Tez uxlab, erta uyg‘onadi. Uning ichki dunyosi tuyg‘ularga boy, ammo bu


205





munosabatlarda yaqqol namoyon bo‘lmaydi. Bunday bola- ga ta’sir ko‘rsatish uchun uning hurmatini, ijobiy munosa- batini qozonish lozim. Kayfiyatining o‘zgaruvchanligini hisobga olib, kun tartibini qiziqarli tashkil qilish kerak. Bunday bola yangi ishga berilib kirishib ketadi, lekin ish- dan tez sovushi mumkin. Darsda parishonxotirligi bi­lan ajralib turadi. Tevarak-atrofda ro‘y berayotgan ham­ma narsa uning diqqatini o‘ziga tortadi. U qobiliyatli, kitob o‘qishni yaxshi ko‘radigan, hamma narsaga qiziqadigan bo­la bo‘lsada, unda yetarlicha matonat yo‘q. Shoshqaloq- ligidan yozma ishda ko‘p xato qiladi. Yomon baho olgandan keyin yig‘lab yuborishi mumkin, lekin 5 daqiqadan keyin uning quvnoqligi tutib, kulib turganini ko‘rasiz. Bu bolalar hech narsani o‘zlariga qattiq olmaydilar, bergan va’dalarini tez unutib qo‘yadilar. Biror narsaga qiziqib ketsa, dunyoda- gi hamma narsani unutadi va bu qiziqish barqaror xarakter kasb etadi. Bunday bola o‘zining harakatchanligi, quvnoqli- gi, gapga kirishi, yuz ifodasining jonliligi bilan yoqimlidir. Lekin unga ko‘proq tanbeh berishga to‘g‘ri keladi.