Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni tarbiyasi va rivojlanishi

• O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
• OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
•  FARG‘ONA DAVLAT UNIVERSITETI
•  
• «AMALIY MATEMATIKA VA INFORMATIKA» KAFEDRASI
• «Hisoblash usullari» fanidan
• KURS ISHI
•  Mavzu: Interpolyatsiya masalasining qo‘yilishi. Nyuton interpolyatsion formulasi, uning xatoligini baholash.

• Bajardi: 19.07-gurux talabasi A.Ne’matillayev
• Raxbar: Amaliy matematika va informatika kafedrasi o’qituvchisi B.Umarov
•  
• Farg‘ona– 2022 y.

REJA:

• KIRISH
• Chekli ayirmalar va ularning xossalari
• Xulosa
• FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

• KIRISH
• Hisoblash usullari amaliyotda uchraydigan masalalarni taqribiy yechish bilan shugʻullanadi. Maʼlumki, tabiiy fanlar hamda texnika fanlarida uchraydigan koʻpgina masalalar chiziqsiz differensial tenglamalarga keltiriladi, yaʼni ularning analitik yechimini topish nihoyatda murakkab masala, shu sababli taqribiy yechish usullaridan foydalanish koʻproq samara beradi.
• Integral hisob kursi eng muhim o’rinda turib, ko’pgina tabiatdagi, shuningdek, mexanika va fizika fani va uning turli amaliy masalalarida uchraydi va integrallarni hisoblashga keltiriladi. Ayniqsa mexanikaning ko’p masalalari karrali interallarga bog’liq.
• Hozirgi zamon matematikasi boshqa tabiiy fanlar bilan birga yangi muammolarni hal qilmoqda. Masalan, mexanikada karrali integrallar yordamida og’irlik markazi, inersiya momentlari va boshqa kattaliklari hisoblash osonroq bo’ladi. Shuningdek, vektor analiz elementlari yordamida mexanik qonunlarini matematik modeli tuzilib hisoblashlari matematik jarayonga keltiriladi. Shuning uchun ushbu mavzu muhim nazariy va amaliy ahamiyatga egadir.

• Kurs ishi mavzusining dolzarbligi: Hozirgi kunda hayotimizda juda ko’p masalalarning matematik modeli, albatta differensial tenglamalar va integrallar orqali ifodalanadi. Bularni sonli yechishda sonli metodlardan foydalanamiz. Ushbu kurs ishida integrallarni va integral tenglamalarni taqribiy yechish uchun interpolyatsion kvadratur formulalar va yuqori tartibli kvadratur formulalar keltirilgan va tahlil qilingan.
• Kurs ishining maqsadi va vazifalari: Integrallarni taqribiy hisoblash metodlarini o’rganish, integral va integral tenglamalarni taqribiy yechishni o’rganish, Simpson kvadratur formulalari va ularning xatoliklari, Nyuton interpolyatsion formulalarini o’rganib, bilimlarni amaliyotda qo`llash.
• Kurs ishining nazariy va amaliy ahamiyati: Nyuton interpolyatsion formulalari va aniq integrallarni taqribiy hisoblashdan fan va texnikaning turli masalalarini yechishda foydalanish.

• XULOSA
• Ushbu kurs ishimda men turli aniq integrallarni taqribiy hisoblashni va ularni hisoblashda ishlatiladigan formulalarni, formulardagi xatolikni baholashni o`rgandim va amaliy ko‘nikmalarga ega bo‘ldim. Yana shuni ta`kidlash mumkinki, biz aniq integrallarni hisoblash jarayonida asosiy e`tiborga olinadigan jihat bu hisoblashni iloji boricha kamaytirib, natijaga erishish va bu natijaga erishish uchun turli metod, formulalarni qo`llashdir.Aniq integrallarni taqribiy usullaridan: to`g`ri to`rtburchak Simpson, trapetsiya, o`rganib chiqdim. Bundan tashqari interpolyatsion kvadratur formulalar haqida bilimlarga ega bo’ldim. Shu bilan birga dasturning barcha elementlari haqida ma‘lumot tavsiflash bo‘limida mujassamlashgan bo‘ladi operatorlar esa imkon darajasida kamaytirilgandir.

• FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
• Ismatullayev, Kosbergenova “Hisoblash usullari”. O`quv uslubiy qo`llanma. Toshkent-2014.
• Isroilov M.I. “Hisoblash metodlari”: I qism - Т:O’qituvchi, 1988 y. 299-311-bet.
• T. X. Xolmatov ― Informatika. Darslik. Toshkent-2016.
• Л. И. Турчак ― Основны численных методов ‖. Москва “Наука” 1987 год.
• Abduxamidov A., Xudoynazarov S. “Hisoblash metodlari”: -Т: O’zbekiston, 1995 y.
• E. Mirzakarimov “ Sonli usullar va dasturlash”. O`quv uslubiy qo`llanma. Farg`ona-2009.
• Aloev R.D., Sharipv T. Sonli usullar fanidan ma’ruzalar to’plami. BuxDu.1995y.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !