Мактабгача таьлим муассасалари тарбияланувчиларининг ақлий тафаккурини шакиллантиришда инноватцион технологияларнинг ўрни



Download 7,18 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/502
Sana22.02.2022
Hajmi7,18 Mb.
#108621
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   502
Bog'liq
boshlangich toplam

―Сўз топ‖ (Домино). Бу методни дарснинг кириш қисмида ўтказиш мумкин.Ўқитувчи бирон сўз 
айтади, ўқувчилар давом эттирадилар.Ўқитувчи бошлаган сўз қайси ҳарфда тугаса, ўқувчи шу ҳарфдан 
бошланган сўзни айтиши керак. Масалан, она - анор- ром - мактаб- бола ва ҳ. к 
― Кластер‖. Бу усул ўқувчига берилган мавзу бўйича мустақил ўйлаш ва фикрларини эркин баѐн этиш 
учун шароит яратади.‖ Кластер‖ усули бир ўқувчига ѐки гуруҳларда қўлланиши мумкин. Бунда ўқувчи нимани 
ўйлаган бўлса, шуни айтади ѐки ѐзади.Ёзилган фикрлар тўғри ѐки нотўғри бўлишидан қатъи назар муҳокама 
қилинмайди. Машғулот белгиланган вақт тугагунга қадар давом этади.Бу эса, синфдаги ҳар бир ўқувчи 
томонидан илгари сурилаѐтган ғояларни уйғунлаштириш ҳамда улар ўртасидаги алоқаларни топа олиш 
имкониятини яратади.‖ Кластер‖ усули янги мавзуни бошлашдан аввал ўқувчини дарсга қизиқтириб, мавзу 
бўйича илгари эгаллаган билимларини аниқлаш мақсадида, ўтилган мавзуни мустаҳкамлаш учун ўтказилади. 
―Мевалар ва сабзавотлар‖. Бу усул икки хил вариант асосида ташкил этса бўлади. 1-вариант. 
Синф ўқувчиларининг сонига қараб, мева ва сабзавотлар расми акс этган карточкалар стол устига тескари 
ҳолатда қўйилади.Ўқувчилар хоҳлаган карточкаларини танлаб олиб, жойларини эгаллаганларидан сўнг, 
ўқитувчи доска олдига чиқиб: ―Сабзавотлар‖ деб чақиради. Кимнинг қўлида сабзавот расми бўлса, ўқитувчи 
кўрсатган жойга чиқиб туради. ―Мевалар‖ деб чақирганида, мевалар ўз жойларини эгаллайдилар.Ким қолиб 
кетса, мағлуб бўлади. 2- вариант. Ўқувчилар қўлларидаги мева ѐки 
сабзавотга таъриф берадилар.Масалан, бу- олма, ранги сариқ, мазаси ширин. Дарахтда ўсади. Бу- карам, ранги 
яшил, у витаминга бой. Полизда ўсади ва ҳ.к. Жавоб берган ўқувчилар жойларига бориб ўтирадилар. Аниқ ва 
тез жавоб берган ўқувчилар рағбатлантирилади. 
ВОSHLANG‘ICH TA‘LIMDA INTERFAOL O‘YINLARNING O‘RNI
 
RAHIMOV Q., XAYDAROVA K. GulDU. 
 
Bugungi kunda mamlakatimizda zamonaviy ta‘lim tizimini yangilanib, yangi pedagogik va innovatsion 
texnologiyalar jadal rivojlanib bormoqda. Tez sur‘atlar bilan o‘zgarib rivojlanib borayotgan hozirgi zamon va yangi 
talablar asosida faoliyat yuritishni davrning o‘zi taqoza etmoqda. Shaxsni hozirgi davr talabi darajasida tarbiyalash
g‘oyaviy, ma‘naviy-ahloqiy bilimni oshirish, o‘z navbatida mustaqilligimizni mustahkamlash, yod g‘oya va unsurlardan 
himoya qilish uchun har bir boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi va fan o‘qituvchilari mohir va ijodkor bo‘lishi, o‘z kasbiga 
vijdonan yondashishi lozim.
Buning uchun o‘qituvchi har bir darsga puxta tayyorlanishi, dars o‘tish jarayonida zamonaviy pedagogik va 
axborot komunikatsiya texnologiyalardan to‘g‘ri va o‘rinli foydalana olishi kerak.
Ma‘lumki, o‘yin faoliyati o‘quvchilarning darsga qiziqishini va faolligini oshiradi. Bolaning fikrlashi, 
diqqatini, tasavvurini va xotirasini rivojlantiradi va bu boshlang‘ich sinfdan boshlaboq o‘quvchilarni ijodiy fikrlashga, 
yangiliklar yaratishga, ya‘ni ijodkorlikka o‘rgatadi. 
Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisining faoliyati bir vaqtning o‘zida bir necha fanlarni o‘tishdan iborat. Bu faoliyat 
boshlang‘ich sinf o‘qituvchisidan izlanish, harakat va mahoratni talab etadi. 
Boshlang‘ich sinfda o‘qitilayotgan har bir o‘quv fani hayot bilan bog‘liq, hayotiy muammolarni yechishga 
o‘rgatadi. Masalan, ona tili va o‘qish fanlari badiiy ijodga intilishni tarbiyalasa, matematika o‘quvchilarda muhandislik 


36 
sifatlarini rivojlantiradi, tabiatshunoslik fanlari tabiatdagi voqea hodisalarni tushunish va unga munosabatni o‘rgatadi, 
odobnoma fani o‘quvchiga axloqiy tarbiya tamoyillarini, tasviriy san‘at darslari esa ko‘ngillarni go‘zallikka oshno etadi. 
Ma‘lumki, bola tabiatan faol va faollikka intilgan bo‘ladi. Ana shu faollikni so‘ndirmaslik, eng tizimli ravishda 
muayyan maqsad sari yo‘naltirishda interfaol o‘yinlardan tizimli foydalanish boshlang‘ich ta‘lim pedagogikasining 
dolzarb vazifasi hisoblanadi. 
Bu jarayonni amalga oshirishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarni o‘zlashtirish va o‘quv jarayonida 
qo‘llash bilan mustahkamlashni taqoza qiladi: 
- darsda interfaol usullarni qo‘llashda boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi darsning texnologik xaritasini to‘g‘ri 
tuza olishi kerak. Interfaol usullardan ―Aqliy hujum‖, ―Klaster‖, ―Keys stadi‖, ―Sinveyn‖ usullarini didaktik o‘yinlar 
jarayonida tatbiq etish mumkin; 
- didaktik materiallar bilan ishlash juda qiziqarli kechadi. Bunda o‘quvchilar bilan mavzu yanada ravon 
o‘tishi bilan ularning dunyoqarashi ham o‘sib boradi. Ayniqsa, ―Kim parashyutdan sakraydi‖, ―Olma terish‖. ―Kuz 
hirmoni‖ kabi interfaol o‘yinlar o‘quvchilarni toliqtirmaydi, ularni ijtimoiy faollikka undaydi. 
- Yuqori didaktik imkoniyatlarga ega bo‘lgan va bolalarga kuchli hissiy ta‘sir ko‘rsata oladigan o‘quv 
diafilmlaridan foydalanish ko‘rgazmali faoliyatning zarur qismidir. Texnik vositalardan unumli va maqsadli foydalanish 
ta‘lim jarayonini yanada jonli qilib, o‘rganilayotgan mavzuga bolalarning qiziqishini orttiradi, ularning bilish 
qobiliyatini rivojlantiradi. 
- Ona tili darsini o‘qish, matematika, tabiat, musiqa kabi boshqa fanlar bilan bog‘lab o‘tish, ya‘ni fanlararo 
uyg‘unlik o‘quvchilarga o‘zlashtirayotgan mavzusini turfa ranglarda ko‘rsatadi. Bolalarning mavzuga e‘tiborini 
orttiradi, olgan bilimlari asosida bahs-munozaraga chorlaydi. Bola yoshligidan o‘zaro muloqot va munosabat odobi 
elementlarini o‘rganib boradi. 
Bugungi kunda respublikamizda faoliyat ko‘rsatayotgan barcha pedagoglar ta‘lim tizimidagi keng qamrovli 
islohatlarni, zamonaviy pedagogik texnologiyalarni tatbiq etishda bolaning yot, jins va individual xususiyatlarinui qat‘iy 
hisobga olishlari lozim. 
Ilg‘or pedagogik texnologiyada ta‘lim darajalari o‘quvchilarning o‘quv materiallarini ruhiy jixatdan qay 
yo‘sinda o‘zlashtirishiga yordam baradi: 
- mavzuni bilishi, yod olish va qayta so‘zlab berish, lug‘at bilan ishlash;
- reproduktiv (mazmun) fikrlash bunga oid nazorat topshiriqlarini bajara olishi hamda avval o‘zlashtirgan 
bilimlarni negizida mustaqil fikrlay olishini talab etadi
- produktiv (mahsulli) fikrlash jarayonida izlanish va ijodkorlik sari intilish talab etiladi. 
Mavzuni bilish, yod olish, o‘qish qayta hikoya qilishda o‘quvchining eslab qolish va tahlil qilish qopbiliyati 
bilan bog‘liq bo‘lgan bilimlar tahlil etiladi. 
Ma‘lumki boshlang‘ich ta‘lim jarayoni juda serqirra hamda e‘tibor talab jarayonlarni o‘z ichiga oladi. Chunki 
bola bevosita o‘yin faoliyati asosida ta‘limiy faoliyatga kirishadi. Bu jarayonni hozirgi kun davr talabi asosida tashkil 
etish, ya‘ni uzluksiz ta‗lim tizimida uzviylikni ta‘minlash boshlang‘ich sinf o‘quvchisidan katta mas‘uliyat, bilim, 
mahoratni talab etadi. 
Yangi pedagogik texnologiyalar tatbiqi boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining yosh xususiyatlarini e‘tiborga olib 
ish ko‘rishda birmuncha qulaylik tug‘diradi. 
Boshlang‘ich sinflarda har bir o‘rganilayotgan mavzular qiziqarli, jonli, o‘yinlar asosida olib borilsa o‘quvchi 
toliqmaydi, zerikmaydi. 
Interdfaol metodlarni darslarda qo‘llash natijasida o‘quvchilar hozir javoblikka o‘rganadi, ularning lug‘at 
boyligi ko‘payadi, ilmiy nazariy bilimi yanada mustahkamlanadi. O‘yin asosida tashkil qilingan dars, albatta, 
o‘quvchilarning qiziqishlari ko‘lamini orttiradi, qiziqish esa bilimlarni puxta egallashga, intilishga yo‘l beradi. O‘quvchi 
bekor qolmaydi, zerikmaydi va toliqmaydi. Boladagi faolliknin so‘nishi uni darslarga qiziqmay qo‘yishiga olib keladi. 
Shuning uchun kelgusida bola tarbiyasida turli xil kamchiliklarni kelib chiqmasligini oldini olishda didaktik o‘yinlarni 
turli xil rolli o‘yinlar bilan bog‘langan holda bolaning ijtimoiy faolligini oshirish, innovatsion texnologiyalar tatbiqiga 
oid dolzarb vazifa hisoblanadi.

Download 7,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   502




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish