36
sifatlarini rivojlantiradi, tabiatshunoslik fanlari tabiatdagi voqea hodisalarni tushunish va unga munosabatni o‘rgatadi,
odobnoma fani o‘quvchiga axloqiy tarbiya tamoyillarini, tasviriy san‘at darslari esa ko‘ngillarni go‘zallikka oshno etadi.
Ma‘lumki, bola tabiatan faol va faollikka intilgan bo‘ladi. Ana shu faollikni so‘ndirmaslik, eng tizimli ravishda
muayyan maqsad sari yo‘naltirishda interfaol o‘yinlardan tizimli foydalanish boshlang‘ich ta‘lim pedagogikasining
dolzarb vazifasi hisoblanadi.
Bu jarayonni amalga oshirishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarni o‘zlashtirish va o‘quv jarayonida
qo‘llash bilan mustahkamlashni taqoza qiladi:
- darsda interfaol usullarni qo‘llashda boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi darsning texnologik xaritasini to‘g‘ri
tuza olishi kerak. Interfaol usullardan ―Aqliy hujum‖, ―Klaster‖, ―Keys stadi‖, ―Sinveyn‖ usullarini didaktik o‘yinlar
jarayonida tatbiq etish mumkin;
- didaktik materiallar bilan ishlash juda qiziqarli kechadi. Bunda o‘quvchilar bilan mavzu yanada ravon
o‘tishi bilan ularning dunyoqarashi ham o‘sib boradi. Ayniqsa, ―Kim parashyutdan sakraydi‖, ―Olma terish‖. ―Kuz
hirmoni‖ kabi interfaol o‘yinlar o‘quvchilarni toliqtirmaydi, ularni ijtimoiy faollikka undaydi.
- Yuqori didaktik imkoniyatlarga ega bo‘lgan va bolalarga kuchli hissiy ta‘sir ko‘rsata oladigan o‘quv
diafilmlaridan foydalanish ko‘rgazmali faoliyatning zarur qismidir. Texnik vositalardan unumli va maqsadli foydalanish
ta‘lim jarayonini yanada jonli qilib, o‘rganilayotgan mavzuga bolalarning qiziqishini orttiradi, ularning bilish
qobiliyatini rivojlantiradi.
- Ona tili darsini o‘qish, matematika, tabiat, musiqa kabi boshqa fanlar bilan bog‘lab o‘tish, ya‘ni fanlararo
uyg‘unlik o‘quvchilarga o‘zlashtirayotgan mavzusini turfa ranglarda ko‘rsatadi. Bolalarning mavzuga e‘tiborini
orttiradi, olgan bilimlari asosida bahs-munozaraga chorlaydi. Bola yoshligidan o‘zaro muloqot va munosabat odobi
elementlarini o‘rganib boradi.
Bugungi kunda respublikamizda faoliyat ko‘rsatayotgan barcha pedagoglar ta‘lim tizimidagi keng qamrovli
islohatlarni, zamonaviy pedagogik texnologiyalarni tatbiq etishda bolaning yot, jins va individual xususiyatlarinui qat‘iy
hisobga olishlari lozim.
Ilg‘or pedagogik texnologiyada ta‘lim darajalari o‘quvchilarning o‘quv materiallarini ruhiy jixatdan qay
yo‘sinda o‘zlashtirishiga yordam baradi:
- mavzuni bilishi, yod olish va qayta so‘zlab berish, lug‘at bilan ishlash;
- reproduktiv (mazmun) fikrlash bunga oid nazorat topshiriqlarini bajara olishi hamda avval o‘zlashtirgan
bilimlarni negizida mustaqil fikrlay olishini talab etadi;
- produktiv (mahsulli) fikrlash jarayonida izlanish va ijodkorlik sari intilish talab etiladi.
Mavzuni bilish, yod olish, o‘qish qayta hikoya qilishda o‘quvchining eslab qolish va tahlil qilish qopbiliyati
bilan bog‘liq bo‘lgan bilimlar tahlil etiladi.
Ma‘lumki boshlang‘ich ta‘lim jarayoni juda serqirra hamda e‘tibor talab jarayonlarni o‘z ichiga oladi. Chunki
bola bevosita o‘yin faoliyati asosida ta‘limiy faoliyatga kirishadi. Bu jarayonni hozirgi kun davr talabi asosida tashkil
etish, ya‘ni uzluksiz ta‗lim tizimida uzviylikni ta‘minlash boshlang‘ich sinf o‘quvchisidan katta mas‘uliyat, bilim,
mahoratni talab etadi.
Yangi pedagogik texnologiyalar tatbiqi boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining yosh xususiyatlarini e‘tiborga olib
ish ko‘rishda birmuncha qulaylik tug‘diradi.
Boshlang‘ich sinflarda har bir o‘rganilayotgan mavzular qiziqarli, jonli, o‘yinlar asosida olib borilsa o‘quvchi
toliqmaydi, zerikmaydi.
Interdfaol metodlarni darslarda qo‘llash natijasida o‘quvchilar hozir javoblikka o‘rganadi, ularning lug‘at
boyligi ko‘payadi, ilmiy nazariy bilimi yanada mustahkamlanadi. O‘yin asosida tashkil qilingan dars, albatta,
o‘quvchilarning qiziqishlari ko‘lamini orttiradi, qiziqish esa bilimlarni puxta egallashga, intilishga yo‘l beradi. O‘quvchi
bekor qolmaydi, zerikmaydi va toliqmaydi. Boladagi faolliknin so‘nishi uni darslarga qiziqmay qo‘yishiga olib keladi.
Shuning uchun kelgusida bola tarbiyasida turli xil kamchiliklarni kelib chiqmasligini oldini olishda didaktik o‘yinlarni
turli xil rolli o‘yinlar bilan bog‘langan holda bolaning ijtimoiy faolligini oshirish, innovatsion texnologiyalar tatbiqiga
oid dolzarb vazifa hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
