Мактабгача ёшдаги болаларнинг хотира диқҚат хусусиятларини ўрганиш

7 ёш
8 ёш
Образли хотира	5,2	7,5	8,1
Ҳаракат хотираси	3,7	3,8	3,9

№2.3.4-Гистограмма

Болаларнинг образли ва ҳаракат хотираларида ҳам жадвал ва диаграммада келтирилган сингари ёш жиҳатидан фарқлар аниқланди. 8 ёшли болалар образли ва ҳаракат хотираси устунликни акс эттирди, яъни 3,9 ва 8,1 балл қийматида. Шу ўринда 6 ва 7 ёшли болаларнинг ҳаракат хотираси натижалари ҳам 8 ёшлиларники сингари ижобий натижани акс эттирди (3,7 балл ва 3,8 балл)
Шунингдек тадқиқотимизда Кичик мактаб ўқувчиларининг қисқа муддати ва узоқ муддатли хотираларини ҳам ўрганишга ҳаракат қилинди. У 2.3.4-жадвалда келтирилган.
Хотиранинг ҳар бир жараёни ўзининг махсус хоссалари ва маълум қонуниятларга асосланади. Бунда эсга олиб қолиш, ихтиёрсиз эсга олиб қолиш, эсда сақлаш, эсга тушуришнинг қонуниятларига таяниб ўз самарадорлигини намоёни этади.
№2.3.4-жадвал
Кичик мактаб ўқувчиларининг қисқа ва узоқ муддатли хотира кўрсаткичлари

Хотира тури	6 ёш	7 ёш	8 ёш
Қисқа муддатли	5,4	4,2	5,9
Узоқ муддатли	5,2	6,5	7,9

№ 2.3.5-Гистограмма

Болалрнинг қисқа муддатли хотирасида кескин тафовутлар кузатилмади.
Узоқ муддатли хотирада ҳам бошқа хотира турлари сингари натижалар болаларнинг ёшига кўра ўзгариб борган. Уларнинг натижаларида 8 ёшли болаларнинг узоқ муддатли хотираси юқори, 7 ёшлиларда эса ўртачадан юқори ва 6 ёшлиларда ўртача кўриниш олди. Бу болаларнинг материалларни ихтиёрсиз эсга олиб қолиши билан ихтиёрий эсга олиб қолиши, фаолият мақсадини шаклланишиб бораётганлиги ва тақдим этилаётган материалларни идрок этиш ва тушуниш сабабли юз бераяпди. Болаларда узоқ муддатли хотирани намоён бўлишида қуйидаги тамойилларни кузатилиши шубҳасиздир.
Когнитив психологиянинг қонуниятларига кўра узоқ муддатли хотиранинг бир қатор талабларга жавоб бериши лозим бўлади:
1. Узоқ муддатли хотирадан эсга тушириш доимо маълум вазифаларни ҳал этиш жараёнини ифодалайди.
2. Тушувчи ахборотларни тушуниш узоқ муддатли хотирага асосланган хулқ-атворнинг муҳим хусусияти ҳисобланади.
3. Ахборот узоқ муддатли хотирада семантик шаклда устунлик қилиши мумкин.
4.Узоқ муддатли хотирада ахборотлар ассоциация тамойилига асосланади.
Тадқиқотда эътибор қаратган яна бир жиҳатимиз болаларнинг ассоциатив хотирасини шаклланганлик даражасини ўрганишдан иборат. Уларнинг ассоциатив хотираси навбатда диаграммада келтирилади.