Yp f - Fillips egri chizig‘ining og‘ish burchagini belgilovchi empirik koeffitsent
ε - tashqi baho shoki (taklif inflatsiyasi).
Ouken qonuniga ko‘ra YaIMning uzilishi, ya’ni (Yh – Yp)/ Yp miqdor davriy ishsizlikning o‘zgarishiga bog‘liqligi sababli qisqa muddatli Fillips egri chizig‘ini tenglamasini quyidagicha tasvirlash mumkin: = πkut - β [ u –u*] + ε Keltirilgan tenglamadan ko‘rinib turibdiki, haqiqiy inflatsiya darajasi miqdori kutilayotgan nflyasiya darajasiga hamda tashqi baho shoklari darajasi bilan to‘g‘ri bog‘liqlikka, davriy ishsizlik darajasi bilan esa teskari bog‘likka ega ekan5. Hukumat Fillips egri chizig‘iga asoslanib, qisqa davr uchun, iqtisodiy siyosat maqsadlaridan kelib chiqib ishsizlik va inflatsiya darajalarining istalgan kombinatsiyasini tanlashi mumkin. Ishsizlik oqibatlari. Davriy ishsizlikning mavjud bo‘lishi jiddiy makroiqtisodiy muammo bo‘lib, makroiqtisodiy beqarorlikni va mavjud resurslar to‘liq bandlik sharoitida ishlatilmayotganligining yorqin ifodasi hisoblanadi. Ishsizlikning iqtisodiy va noiqtisodiy oqibatlari mavjud bo‘lib, ular individual va umumjamiyat darajalarda namoyon bo‘ladi. Ishsizlikning noiqtisodiy oqibatlari – bu ish yo‘qotishning psixologik, ijtimoiy va siyosiy oqibatlaridir. Individual darajada ishsizlikning iqtisodiy oqibatlari kishining o‘z daromadidan mahrum bo‘lishida, o‘z kasbiy malakasini yo‘qotishida namoyon bo‘ladi. Ishsizlikning umumjamiyat darajadagi iqtisodiy oqibatlariga YaIMning potensial darajada ishlab chiqarilmasligida namoyon bo‘ladi. Davriy ishsizlikning resurslar to‘liq ishlatilmayotganligini bildiradi. Shuning uchun bunday sharoitda haqiqiy YaIM potensial YaIMdan kam bo‘ladi. Ishsizlikning kelib chiqish sababi mehnat bozorida muvozanatning buzilishi, ya’ni real ish haqi stavkasining muvozanat darajadan yuqori belgilanishida deb tushuntiriladi. Odatda inflatsiyaning ikki asosiy sababi keltirib o‘tiladi: 1)yalpi talabning ortishi; 2) yalpi taklifning kamayishi. Umumiy narxlar darajasining oshishiga olib kelgan sababga ko‘ra inflatsiyani ikki turga ajratadilar: a) talab inflatsiyasi b) xarajatlar inflatsiyasi. Narxlar darajasini real ishlab chiqarish hajmiga ko‘paytmasi (P × Y) nominal ishlab chiqarish hajmi (real YaIM)ni beradi. Muomaladagi pullar tezligi odatda o‘zgarmas kattalik hisoblanadi, shuning uchun pullar taklifining ortishi, ya’ni tenglama chap qismining ortishi uning o‘ng qismining oshishiga olib keladi. Pul hajmining ortishi qisqa muddatda ham (chunki zamonaviy qarashlarga ko‘ra yalpi taklif egri chizig‘i yuqoriga, ya’ni musbat yo‘nalishga ega), uzoq muddatda (yalpi taklif egri chizig‘i vertikal yo‘nalishga ega) ham narxlar darajasining oshishiga olib keladi. Bunda qisqa muddatda inflatsiya real ishlab chiqarish hajmining ortishi bilan kuzatilsa, uzoq muddatda real ishlab chiqarish hajmi o‘zgarmaydi va o‘zining tabiiy (potensial) hajmiga teng bo‘ladi. Inflatsiyaning oqibatlari. Inflatsiya tufayli yuzaga keladigan asosiy muammolarga quyidagilarni keltirish mumkin: 1) real daromadlarning pasayishi va 2) pullar xarid qobiliyatining tushib ketishi. Daromadlar real va nominal daromadlarga ajratiladi. Nominal daromad – bu iqtisodiy resurs egalarining o‘z resurslarini sotishlari evaziga oladigan pul daromadlaridir. Real daromad – bu kishilarning o‘z nominal daromadlariga (olgan pullari hajmiga) hozirda real sotib olishi mumkin bo‘lgan tovar va xizmatlari miqdoridir.
O‘zbekistonda ishsizlikni bartaraf etishning davlat siyosati. Ishsizlik jiddiy makroiqtisodiy muammolardan biri bo‘lganligi va makroiqtisodiy beqarorikni keltirib chiqarganligi sababli davlat ishsizlikni bartaraf etish uchun muhim chora-tadbirlar ishlab chiqadi. Ishsizlikning kelib chiqish sabablari turlicha bo‘lganligi uchun, har qaysi davlat uning har bir turi uchun alohida chora-tadbirlar ishlab chiqishi maqsadga muvofiq hisoblanadi. Ishsizlikning barcha turlari uchun umumiy bo‘lgan chora-tadbirlarga quyidagilarni kiritish mumkin: ishsizlik bo‘yicha nafaqalar to‘lash; bandikni ta’minlovchi xizmatni tashkil etish (ishga joylashtirish bo‘yicha tashkilot).
