Makroiqtisodiy tahlil va prognozlashtirish

2. Ishsizlik va inflatsiya jarayonlarining o‘zaro bog‘liqligi, ularning sabab, oqibatlari
Iqtisodiyot o‘z rivojlanishida potensial darajaga yaqinlashgan shariotda yoki bandlilik darajasini oshirish yoxud inflatsiya darajasini pasaytirish kabi muqobil variantlardan birini tanlashga majbur bo‘linadi. Chunki qisqa muddatli davrda ishsizlik va inflatsiya darajalari o‘rtasida teskari bog‘liqlik mavjud. Ishsizlikni pasaytirish ish joylarini yaratish uchun qo‘shimcha mablag‘lar ajratilishini anglatadi. Ayni paytda bu ish haqi miqdorining oshishiga ham olib keladi. Har ikkala holat ham baholar darajasinining ko‘tarilishiga olib keladi, ya’ni talab inflatsiyasi ro‘y beradi. Ishsizlik va inflatsiya ko‘rsatkichlari o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik ingliz iqtisodchisi A.V.Fillips tomonidan aniqlangan va Fillips egri chizig‘i(11.1 -rasm) deb ataladi.
Fillips egri chizig‘i ishsizlik va inflatsiya darajalari o‘rtasidagi teskari bog‘lig‘likni xarakterlaydi.

3-rasm. Fillips egri chizig’i
Mamlakat iqtisodiyotining xususiyatiga ko‘ra, shuningdek,
inflatsiyaning qaysi turi mavjudligiga qarab Fillips egri chizig‘idagi inflatsiya
va ishsizlik darajalarining kombinatsiyasi farq qilishi mumkin. Bunday
tanlov kutilayotgan inflatsiyaning sur’atiga bog‘liq. Kutilayotgan inflatsiya
darajasi qanchalik yuqori bo‘lsa ishsizlikning har qanday darajasida (sur’ati
past bo‘lgan inflatsiya darajasiga nisbatan) haqiqiy inflatsiya darajasi yuqori
bo‘ladi. Ishsizlik darajasi va inflatsiya sur’atining maqbul miqdorlari
quyidagi formula ko‘rinishida tasvirlanishi mumkin:
Yh – Yp
π = πkut + f (------------- ) + ε
Yp
Bu yerda π - inflatsiyaning haqiqiy darajasi; πkut- inflatsiyaning kutilayotgan darajasi;
Yh – Yp
f (------------- ) - talab inflatsiyasi;