Makroiqtisodiy tahlil va prognozlashtirish kafedrasi

Investitsiya faoliyati quydagi manbalar hisobiga amalga oshirilishi mumkin:


Investitsiyalarga sarflar darajasini ikkita asosiy omil belgilab beradi:

Foiz stavkasi

Investitsiya sarflaridan kutilayotgan foyda normasi

Investitsiyalarga qilinadigan sarflarning harakatlantiruvchi kuch foyda hisoblanadi. Tadbirkorlar ishlab chiqarish vositalarini ular foyda keltiradigan bo’lsagina sotib oladilar.

Investitsiyalar dinamikasini belgilovchi asosiy omil sifatida real foiz stavkasi qaraladi.⁶ Real foiz stavkasi ortishi bilan investitsiyalar hajmi kamayishini kuzatishimiz mumkin. Chunki investorlar uchun qarz bahosi ortib, ular ko‘rsatadigan foyda normasini pasaytirib qo‘yadi. Avtonom investitsiyalarning grafigi investitsiyalar hajmi foiz stavkasi dinamikasiga teskari proporsional tarzda o‘zgarishini ko‘rsatadi.
Avtonom investitsiya funksiyasi quyidagi ko‘rinishga ega:


I = e – dR

Bu yerda: I – avtonom investitsiya xarajatlari;

e – foiz stavkasi 0 ga teng to‘lgandagi investitsiya xarajatlarining
maksimal hajmi. U tashqi iqtisodiy omillar, resurs imkoniyatldari, yer,
foydali qazilma boyliklari va boshqalar bilan belgilanadi;
R – real foiz stavkasi;
d – investitsiyalarning real foiz stavkasi dinamikasi o‘zgarishga ta’sirchanligini miqdoriy belgilovchi empirik koeffitsient.

3.1-chizma. Avtonominvestitisiyalar grafigi.
Grafikdan e nuqtasi shuni bildiradiki, banklar nolga teng foiz stavkasi bilan kredit berganlarida hamda ularning kredit resurslari cheksiz ko‘p bo‘lganda ham mamlakatdagi boshqa resurslari miqdorining cheklanganligi tufayli investitsiya xarajatlari ma’lum miqdor bilan chegaralanadi.

3.2-chizma. Rag`batlangan investitsiyalar funksiyasi


4. Investitsiyalar dinamikasini belgilovchi foiz stavkasidan boshqa omillar.