Maket Akusherlik 2013. pmd

ONA QORNIDAGI HAYOTNING AYRIM

OYLARIDAGI HOMILA

Homiladorlik so‘nggi hayz ko‘rishning birinchi kunidan hisob

qilganda o‘rta hisob bilan 280 kun yoki akusherlar hisobida 10 oy

davom etadi (akusherlar hisobidagi oy 28 kun; akusherlarning 10

oyi 40 hafta). Shu davr mobaynida tuxumhujayra urug‘lanib, un-

dan homila yetiladi, bu tug‘ilgan homila yashab keta oladi.

I oy ichida tuxum 

bo‘linadi, murtak va embrional pardalar

hosil bo‘ladi.

II oy oxirida 

homilaning bo‘yi 3–3,5 sm, tanasi shakllangan,

qo‘l oyoq kurtaklari bor, boshi tanasining uzunligiga baravar kela-

di, boshida ko‘z, burun, og‘iz kurtaklari aniqlanadi.

III oy oxirida 

homilaning bo‘yi 8–9 sm, vazni 20–25 g,

boshi kattagina, jinsiy a’zolar tuzilishidagi tafovut sezilarli, qo‘l

oyoqlari harakatlanadi, barmoqlari aniqlanadi.

IV oy oxirida 

homilaning bo‘yi 16 sm, vazni 120 g, yuzi

shakllangan, qo‘l oyoq harakatlari faolroq bo‘ladi-yu, onasiga se-

zilmaydi, jinsi ro‘y-rost ajratiladi (43-rasm).

V oy oxirida 

homilaning bo‘yi 25–26 sm ga yetadi, vazni

280–300 g bo‘ladi. Terisi qizil, tuk bosgan. Yog‘ bezlaridan yog‘

moddasi ajralib chiqa boshlaydi, bu modda epidermis qazg‘oqlariga

---

93

aralashib, pishloqqa o‘xshash

surtma (

vernix caseosae

)ni hosil

qiladi. Ichakda mekoniy hosil

bo‘ladi. Homilaning harakatlari

onasiga seziladi. Homilador ayol-

ning qorniga quloq tutib ko‘rilsa,

homilasining yuragi urayotganini

eshitish mumkin.

VI oy oxirida homilaning bo‘-

yi 30 sm, vazni 600–680 g, ha-

rakatlari chaqqon, homila tirik

tug‘ilishi mumkin, nafas harakat-

larini bajara oladi, tug‘ruqdan

keyin alohida yaxshi parvarish qilinsa yashab ketishi mumkin, aks

holda tez o‘lib qoladi.

VII oy oxirida homilaning bo‘yi 35 sm, vazni 1000–1200 g.

Teri ostidagi yog‘ qavati yupqa, terisi burishgan, pishloqsimon

surtma bilan qoplangan, butun badanini tuk bosgan. Quloq va bu-

run tog‘aylari yumshoq, qo‘l oyoq tirnoqlari barmoqlarining

uchlarigacha yetmaydi. O‘g‘il bolalarning moyaklari yorg‘oqqa

tushmagan, qiz bolalarning kichik jinsiy lablari katta jinsiy lablar

bilan berkilgan emas. Homila tirik tug‘ilib nafas oladi. Homilador-

likning VII oyi yoki 28 haftasi o‘tgach homila chala (yetilmagan)

hisoblanadi-yu, yashay oladi, ammo shu muddatda tug‘ilgan bo-

lalar juda sinchiklab parvarish qilinsagina yashab qolishi mumkin.

VIII oy oxirida homilaning bo‘yi 40 sm, vazni 1500–1600 g,

homila tug‘ilgach yashab ketishi uchun maxsus parvarishni talab qiladi.

IX oy oxirida homilaning bo‘yi 45 sm, vazni 2400–2500 g,

teri ostidagi yog‘ qavati qalin tortadi, terisi silliq, pushti rang,

badanidagi tuk kamaygan, boshidagi sochi o‘sgan. Bu muddatda

tug‘ilgan bola yashab ketadi.

X oy oxiriga kelib chalalik (yetilmaganlik) belgilari yo‘qoladi,

homila yetilib tug‘iladi. Homila akusherlar hisobicha X oy oxirida

yetiladi. Homilaning oy-kuni yetib tug‘ilishi yetilish darajasiga

ba’zan mos kelmaydi. Rivojlanish sharoiti noqulay bo‘lganda

(onaning kasalligi, yaxshi ovqatlanmasligi va hokazo) oy-kuni

yetib tug‘ilgan bolada ham yetilmaslik belgilari bo‘lishi mumkin.

Ba’zan teskarisi ham bo‘ladi: bola muddatidan ilgariroq tug‘iladi,

lekin yetilgan bo‘ladi.

43-rasm. 

Qorindagi homila shakli va

kattaligining ketma-ket o‘zgarib

borishi.

1 oy

1

1

/

2

 oy

2-oy oxiri 3-oy oxiri

4-oy oxiri

---

94