Maket Akusherlik 2013. pmd

MURTAK PARDALARINING TARAQQIY ETISHI

Tuxum payvandlanib olgach tez o‘sadi va taraqqiy etadi. Tro-

foblastda o‘siqlar (vorsinkalar) vujudga keladi, ular dastlab tomir-

siz bo‘lib, 

birlamchi vorsinkalar 

deb ataladi (37-rasm). Tuxumning

tashqi pardasi endi vorsinkali parda

 – xorion 

deb ataladi. Bacha-

don shilliq pardasi bilan vorsinkalar o‘rtasida to‘qimalar parcha-

lanadi va shilliq pardaning yorilgan tomirlaridan chiqqan qon

 

ay-

35-rasm. 

Bachadon-

ning shilliq pardasiga

tuxumhujayralarning

payvandlana boshlashi:

1–bo‘linayotgan tuxum;

2–bachadon shilliq par-

dasining qoplovchi epi-

teliysi; 3–desidual hu-

jayralari; 4–qon tomiri.

2

1

2

3

3

4

36-rasm. 

Payvandlanib

bo‘lgan tuxumhujayra:

1–mezoblast; 2–ekto-

blast pufakchasi; 3–en-

toblast pufakchasi; 4–

trofoblast (sitotrofo-

blast); 5–sinsitiy; 6–

bachadon shilliq parda-

sining parchalanayotgan

hujayralari; 7–shilliq

parda (desidual parda);

8–tuxum kirgan joyning

bitishi

.

2

1

3

4

5

7

6

7

8

---

84

lanib turadi. Tevarak atrofdagi

shilliq parda bilan vorsinkalar

o‘rtasidagi oraliq (bo‘shliq)

vorsinkalararo birlamchi oraliq

deb ataladi. Vorsinkalararo

birlamchi oraliq butun tuxum

atrofida joylashadi; taraqqiyot-

ning keyingi bosqichlarida

vorsinkalararo birlamchi oraliq

faqat platsenta sohasida qolib,

vorsinkalararo ikkilamchi oraliq

deb ataladi.

Trofoblast bilan bir vaqtda

tuxumning ichki hujayralari

embrioblast ham taraqqiy eta-

di; embrioblast bachadon nayi-

da taraqqiy eta boshlaydi, lekin

tuxum bachadonga payvand-

lanib olgach embrioblast ay-

niqsa zo‘r berib rivojlanadi.

Embrioblast o‘rtasida, hujayralar oralig‘ida suyuqliq bilan to‘la

bo‘shliqlar vujudga keladi. Bu bo‘shliqlar keyinchalik qo‘shilib

ketib, bitta bo‘shliq (ekzoselom) ni hosil qiladi va tuxum endi

blastosist bosqichiga o‘tadi. Blastosist bo‘shlig‘ini o‘rab turgan hu-

jayralar mezoblastni tashkil etadi.

Blastosistning bir segmentida hujayralar to‘plami hosil bo‘ladi,

bu to‘plamdan ektoblastik va entoblastik tugunlar ajraladi. Ana shu

tugunlarning markazida hademay bo‘shliqlar vujudga keladi, shu

tufayli ektoblast tuguni ektoblast pufakchasiga, entoblast tuguni esa

entoblast pufakchasiga aylanadi (37-rasm). Ektoblast pufakchasi

oyoqcha yordamida trofoblastga ulanadi, undan amnion bo‘shlig‘i

hosil bo‘ladi.

Bu bo‘shliq devori