Maket Akusherlik 2013. pmd

URUG

‘

LANGAN TUXUM HUJAYRANING BACHADONDA

PAYVANDLANISHI – IMPLANTATSIYA

Urug‘langan tuxum bo‘linish bilan bir qatorda hujayralari sifat

jihatdan ham o‘zgaradi. Bo‘linayotgan tuxum bachadon nayidayoq

tiniq parda (

zona pyellucida

)dan xalos bo‘ladi. Bachadonga kirish pay-

tigacha morula hujayralarining tashqi qavati trofoblastga, ichki hu-

jayralari esa embrioblastga aylanadi. Embrioblastdan murtak (embrion)

vujudga keladi. Trofoblast tuxumni payvandlantiruvchi va embrioblast-

dan hosil bo‘ladigan murtakni oziqlantiruvchi parda hisoblanadi.

Trofoblast hujayralari fermentsimon modda proteolitik fermant

ishlab chiqaradi, bu moddalar bachadon shilliq pardasining to‘-

qimalarini eritib yuboradi. Tuxum bachadon shilliq pardasining

yuzasiga (odatda orqa yoki oldingi devorining naylar ro‘parasidagi

joyiga) cho‘kadi, trofoblast bachadon shilliq pardasining qoplov-

chi epiteliysi, bezlari, stroma hujayralari va tomirlarini eritib yu-

boradi va sekin-asta shilliq pardaning funksional qavati ichkarisiga

botib kiradi (35-rasm). Tuxum bachadon shilliq pardasiga batamom

kirib olgach uning ustidagi defekt bitib ketadi, tuxumning pay-

vandlanish jarayoni shu paytdan boshlab tugaydi (36-rasm).

1

2

3

34-rasm. 

Urug‘langan

tuxumhujayralarning bo‘linish

sxemasi. Morula hosil bo‘lishi:

1–tiniq parda; 2–blastomerlar; 3–

morula bosqichi.

---

83

Tuxum payvandlanadigan paytgacha bachadonning shilliq par-

dasi sekretsiya bosqichida bo‘ladi, unda murtakning oziqlanishi

uchun zarur hamma moddalar mavjud.

Shilliq pardani trofoblast eritib yuborgach tuxum atrofidagi

to‘qimalar parchalanib, murtakning oziqlanish muhiti vujudga

keladi, (embriotrof, «bachadon suti»). Embriotrofda oqsillar, ug-

levodlar, yog‘lar, vitaminlar, tuzlar va embrionning oziqlanishi

hamda rivojlanishi uchun zarur boshqa moddalar bor.