Maket Akusherlik 2013. pmd

Bachadon muskullarining muntazam qisqarishlari 

(dard tu-

tishi) tug‘ruq boshlanganligini bildiradi. Tug‘ruq boshlanganda har

10–15 daqiqada dard tutib turadi, keyinchalik esa tobora tez-tez va

qattiq dard tutadi. Tug‘ruq faoliyati boshlanganini bildiruvchi ik-

kinchi belgi — bachadon bo‘ynining sekin-asta tekislanishidir.

Ayolni dard tuta boshlaganidan tortib to tug‘ruq tamom bo‘lguncha

tug

‘

uvchi ayol 

deb aytiladi.

TUG

‘

RUQNING HAYDOVCHI KUCHLARI

(DARD VA TO‘LG‘OQ TUTISHI)

Tug‘ruqning haydovchi kuchlariga: 1) bachadon muskullarining

muntazam takrorlanuvchi qisqarishlari — 

dard tutishi

,

 2) dard

tutishiga qo‘shiladigan qorin pressining ritm bilan 

qisqarishi

(to‘lg‘oq) kiradi.

Dard tutishi. 

Bachadonning qisqarishlari (dard tutishi)

tug‘ruqning asosiy haydovchi kuchi hisoblanadi. Dard tutishi

tufayli bachadon bo‘yni ochiladi (bachadon bo‘ynini ochuv-

chi dard tutishi), shu tariqa, homila va yo‘ldoshning bacha-

don bo‘shlig‘idan itarilib chiqishiga yo‘l ochiladi. Dard tutishi

natijasida homila bachadondan haydalib chiqadi (haydovchi

dard).

Bachadon bo‘yni ochilgach, dard tutishiga to‘lg‘oq tutishi ham

qo‘shiladi. Homilaning haydalib chiqish jarayoni tug‘ruqning ikkala

kuchi (dard va to‘lg‘oq) bir vaqtda ta’sir etganligi natijasidir. Dard

tutganda platsenta bachadon devorlaridan ko‘chib haydalib tushadi

(yo‘ldoshni tushiruvchi dard tutishi). Nihoyat, tug‘ruqdan keyin

bir necha vaqtgacha bachadon ritm bilan qisqarib turadi (chillada

dard tutishi).

Dard ixtiyordan tashqari tutadi, tug‘uvchi ayol dard tutishini

o‘z istagi bilan boshqara olmaydi. Dard vaqt-bavaqt, ma’lum da-

qiqalardan keyin tutadi; dard tutishlar o‘rtasida o‘tadigan vaqt

pauza

 deb ataladi. Bachadon qisqarishi, odatda og‘riqli bo‘ladi, le-

kin turli ayollar bu og‘riqni turli darajada sezadi.

Bachadon qisqarishi uning tubi va nay burchaklari sohasidan

boshlanadi-da, tez orada bachadon tanasining pastki segmentgacha

hamma muskullariga yoyiladi. Bachadonning pastki segmentida silliq

muskul tolalari kamroq, shuning uchun tug‘ruq vaqtida pastki seg-

ment cho‘ziladi va yupqa tortadi.

---

136

Har bir dard tutishi muayyan tartib bilan avj oladi; bachadon

qisqarishi sekin-asta kuchayib, eng yuqori darajasiga yetadi; so‘ngra

muskullar bo‘shashadi, pauza boshlanadi. Bachadonning zichlashu-

vi, qotishi so‘ngra sekin-asta bo‘shashuvi qo‘l bilan tekshirilganda

osongina payqaladi.

Tug‘ruq boshlanganda har bir dard tutishi 10–15 sekund da-

vom etadi tug‘ruq oxiriga yaqinlashib esa o‘rta hisob bilan 1 da-

qiqaga cho‘ziladi. Tug‘ruq boshlarida dard tutishlar o‘rtasidagi

pauzalar 20–15–10 daqiqa davom etib, keyin qisqaradi, homi-

laning tug‘ilish davriga yaqin har 2–3 daqiqada va hatto undan

ham tezroq dard tutib turadi.