Май 2021 10-қисм Тошкент май 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot», 2021. 202 б

Май 2021 10-қисм
Тошкент
БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚУВЧИЛАРИГА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ 
ТАДБИРЛАРИ ВОСИТАСИДА ИНСОНИЙ ҲИС-ТУЙҒУЛАРНИ СИНГДИРИШ ВА 
ШАКЛЛАНТИРИШ УСУЛЛАРИ
Юсупова Сайёра Тургуновна, 
Наманган вилояти, Давлатобод тумани
72-сонли ўрта таълим мактаби
бошланғич синф ўқитувчиси.
[phone]
Аннотация:
жисмоний тарбия ва спорт соҳасида ўқувчи-ёшлар саломатлигини 
мустаҳкамлашга кўмаклашадиган аниқ дасурларни амалиётга жорий этиш, ўқувчи-ёшларни 
жисмоний тарбия ва спортга кенг жалб қилиш ва улар орасидан иқтидорли спортчилари-
ни танлаб олишда шарт-шароитларини яратиш, бошланғич синф ўқувчиларини жисмоний 
тарбия ва спорт тадбирлари воситасида инсоний ҳис-туйғуларни сингдириш ва шакллан-
тириш усуллари ҳақида фикрлар баён этилади.
Калит сўзлар:
жисмоний тарбия, спорт тадбирлари, ватанпарварлик, миллий ифтихор 
туйғуси, жасурлик, мардлик, матонатлилик, андишалик, аҳиллик, жамоавийлик туйғуси, 
ишонч, ростгўйлик, сабрлилик, садоқатлилик, самимийлик.
Ўзбекистон Республикаси Президентимиз Ш.М.Мирзиёев томонидан 2020 йил 24 ян-
варда жисмоний тарбия ва спортни янада такомиллаштириш ва оммалаштириш чора-тад-
бирлари тўғрисида фармонига асосан кенг кўламли ишлар амалга оширилмоқда[1].
Мактабдаги ўқув-тарбия ишларини ташкил этишнинг асосий шакли дарс хисобланади. 
Дарслар ўқув кун тартибидаги жисмоний тарбия ва спорт тадбирларининг ҳам асоси 
ҳисобланади. Дарс пайтидаги қисқа сухбатларда ўқувчилар жисмоний тарбия ва спортнинг 
вазифалари ҳамда аҳамиятини билиб оладилар. Улар дарсларда ўзлари учун янги бўлган 
бўлган жисмоний машқлар ва ўйин турлари билан танишадилар, буларнинг барчаси 
болаларни тўгарак ва жамоаларга жалб этишга кўмаклашади, турли оммавий жисмоний 
тарбия ва спорт тадбирларига жалб этади. Шундай экан, дарс ўқувчилар билан олиб 
бориладиган синфдан ва мактабдан ташқари жисмоний тарбия ва спорт ишларининг ҳам 
асоси ҳисобланади[2].
Биз тажриба-синов жараёнига тадбиқ этган ва синаб кўрган барча тадбирлар ўқувчиларда 
миллий ва умуминсоний қадриятларга асосланган хис-туйғуларнисингдиришни янада 
такомиллаштиришнинг илмий-услубий жиҳатдан асослаб бериш мақсад қилиб олинди.
Шахсга хос бўлган ҳис-туйғулар миллий ва умуминсоний қадриятларимизнинг таркибий 
қисми ҳисобланади ва уларнинг асосийлари қуйидагилардан иборат: ватанпарварлик, миллий 
ифтихор туйғуси, жасурлик, мардлик, матонатлилик, андишалик, аҳиллик, жамоавийлик 
туйғуси, ишонч, ростгўйлик, сабрсабрлилик, садоқатлилик, самимийлик каби инсоний хис-
туйғулардир[3].
Юқоридаги инсоний ҳис-туйғуларни ўқувчиларга сингдириш ва шакллантиришнинг 
турли усуллари мавжуд бўлсада, жисмоний тарбия ва спорт тадбирлари воситасида бундай 
қадриятларни сингдириш ва тарбиялаш самарали кечиши педагогикада ўз исботини топди.
Натижаларни таҳлил қилиш шуни кўрсатадики, тадбирлар жараёнида ўқувчиларга 
миллий ва умуминсоний қадриятларни сингдириш сезиларли даражада ривожланган. 
• тадбирда иштирокчиларнинг фаолиятини кузатиш.
• ўқувчилар эътиборини тадбирга қаратиш ва натижаларини олиб бориш.
• тадбир жараёнида фаол иштирокини таъминлаш.
• муаммоларни ечишда метод ва усулларни қўллаш.
• ўзаро бир-бирларига ахборот узатиш.
• йўл қўйилган хато ва камчиликларни биргаликда бартараф этиш.
Тахлил жараёнида ўқувчиларга бир неча саволлар билан мурожаат қилинди:
• Қандай натижа сизни қониқтирди ва нима учун?
• Тадбир жараёнида сизга нима ёқмади?
• Қайси топшириқни сиз жуда осон бажардингиз?
• Сиз тадбир жараёнида қайси топшириқларни бажаришда алоҳида қийинчиликларга 

---

200