Махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги

 
XVII б о б. ОНТОГЕНЕЗНИНГ ГЕНЕТИК АСОСЛАРИ 
 
Эволюцион ўзгаришлар нафақат турларнинг пайдо бўлиши ва ўлиши 
билангина эмас, балки органларнинг 
янгиланиши, онтогенетик 
ривожланишдаги қайта янгиланишлар билан ҳам узвий боғлангандир. 
Организмнинг ривожланиши якка диплоид ядрога эга бўлган зиготадан 
бошланади. Ушбу зигота митотик равишда бўлиниб, ядроларга эга бўлган 
кичик ҳажмдаги кўп сонли ҳужайраларни ҳосил қилади. Уларнинг бир 
қисми бирламчи босқичларда ажралиб жинсий ҳужайраларни, ёки 
гаметаларни ҳосил қилувчи гонадаларга айланади. Айнан ушбу 
гаметаларда маълум турнинг тўлиқ генетик ахбороти мужассамлангандир. 
Бу генетик ахборотнинг индивидуал (шахсий) ривожланишда амалга 
оширилиши ва организмнинг турли тўқималари, органлари кетма-кет 
яратилишининг генетик материал томонидан назорат қилиниши 
онтогенетика 
ёки 
индивидуал ривожланиш генетикасининг 
мазмунини 
ташкил қилади. 
Онтогенез 
деб организмларнинг тухумнинг уруғланиши ёки тухум 
ривожининг фаоллашуви пайтидан бошлаб то табиий ўлимига қадар 
бўладиган ривожланиш даврига айтилади. Тухум ҳужайра ҳамда спермато-
зоидлар тайёр белгиларга эга бўлмасдан, фақат ташқи ва ички муҳитнинг 
маълум шароитларида амалга ошадиган кўп ҳужайрали организмларнинг 
ривожланиш дастурига эгадир. Индивидуал ривожланиш генларнинг ўзига 
хослиги, улар фаолиятининг вақти, жойи ва изчиллиги дастурланган 
генотип 
тизими 
билан 
белгиланади. 
Онтогенез 
организмлар 
ривожланишининг айнан ана шу дастурнинг амалга ошадиган жараёнидир. 
Онтогенезсиз ҳаёт эволюциясини тасаввур қилиш мумкин эмас. Онтогенез 
филогенез билан чамбарчас боғлиқ. 
Филогенез 
маълум систематик 
гуруҳларнинг 
тарихий 
ривожланишидир. 
Онтогенездаги 
айрим 
индивидларнинг ўзгаришисиз филогенезни тасаввур қилиб бўлмайди. 
Онтогенез бу генотипда мустаҳкамланган тур тарихининг акси ва 
оқибатидир. 
Онтогенезнинг ирсий асосларини ўрганадиган генетика фанининг 
бўлими