Махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги

ген 
инженерияси ва биотехнологияси 
пайдо бўлди. 
Организмларда генетик қонуниятларни популяция даражасида 
текширувчи ва олинган далилларга асосланиб Ч. Дарвин эволюцион 
таълимотининг генетик асосларини яратувчи тармоқ – 
эволюцион 
генетика 
вужудга келди. Эволюцион генетика дурагайлаш, мутагенез, 
алоҳидаланиш (изоляция), кўчиш (миграция), танлаш, генлар дрейфи, 
популяция тўлқини каби омилларнинг эволюциядаги аҳамиятини 
аниқлайди ва унинг қонуниятларини очади. 
Табиатдаги турлар эволюцияси ва селекция жараёнида янги ўсимлик 
навлари, ҳайвон зотлари, микроорганизмлар штаммларини яратишнинг 
генетик асосларини вариацион статистик методлар ёрдамида ўрганиш 
имкониятини берувчи
популяцион генетика
пойдевори яратилди (инглиз 
олимлари Р.Фишер, Ж.Холдейн, америкалик олим С.Райт, 1920-1930, рус 
олимлари С.С.Четвериков, Н.П.Дубинин, Н.В.Тимофеев-Ресовский ва 
бошқалар). Н.И.Вавиловнинг ирсий ўзгарувчанликда гомологик қаторлар 
қонуни, маданий ўсимликларнинг келиб чиқиш марказлари ҳақидаги 
таълимоти ҳамда экологик – географик жиҳатдан узоқ авлодларни 
чатиштириш ва иммунитет тўғрисидаги назариялари ўсимликлар 

---

13 
селекцияси самарадорлигини оширишда катта аҳамиятга эга бўлди. 
Ўсимликларнинг янги навларини етиштириш учун узоқ авлодларни 
дурагайлаш усули кенг қўлланиладиган бўлди. Шу асосда мевали 
дарахтларнинг кўпгина қимматли навлари етиштирилди. (И.В.Мичурин). 
Радиация ва кимёвий мутагенлар мутация вужудга келтириш учун тобора 
кенг қўлланилмоқда. Бир қатор антибиотиклар, аминокислоталар ва бошқа 
биологик актив моддаларни синтезлаш функциясига эга бўлган 
бактерияларнинг мутант штаммлари вужудга келтирилди. 
I б о б
.
ИРСИЙЛАНИШ ВА ИРСИЯТ ҚОНУНИЯТЛАРИ