Махсус мактабларда аклий тарбия бериш методикаси

kolishni rivojlantirish, ixtiyoriy dikkatni shakllantirish bilan chambarchas
boglanadi. Rivojlanishida nuksoni bor bolalarda ixtiyoriy dikkat yetarli
shakllanmagan buladi. U ongli ravishda uz irodasi bilan unga berilgan dastur
materialini eslab kola olmaydi. Bu bola xech narsani eslab kolmaydi degani emas,
bola ixtiyorsiz ravishda unga tassurot uygotganlarini eslab koladi. Ixtiyoriy eslab
kolishni bolada shakllantirish lozim. Buning uchun bolalar bilan esda saklab kolish
asta-sekin murakkablashib boradigan tizimga asoslanadi.
Nutkning rivojlanishi
Rivojlanishida nuksoni bor bolalarni nutki rivojlanmagan buladi. Nutkning barcha
tomonlari: ma'no, grammatik, tovushlar tomoni buzilgan, lugati kambagal
chegaralangan buladi.
Rivojlanishida nuksoni bor bolalarda nutkning uzigina emas, balki uning paydo
bulish zaminlari rivojlanmagan buladi. Atrofga kizikish shakllanmagan buladi.
Bunday muxim omillarning asosida nutkning ma'no tomoni va grammatik tizimining
rivojlanishi yotadi. Bundan tashkari rivojlanishida nuksoni bor bolalarda
mulokotga extiyoj bulmaydi va nutkgacha bulgan aloka vositalari: nutkning tovush
tomonini xosil bulishini ta'minlaydigan artikulyatsiya apparati va fonematik
eshitish, dikkat va idroki shakllanmagan buladi. Shuning uchun rivojlanishida nusoni
bor bolalar bilan olib boriladigan korrektsion ishlar ikki yunalishda-nutkning
rivojlanish zaminlarini xosil kilish va nutkning asosiy formalari: aloka
funktsiyasi, bilish funktsiyasi va faoliyatini boshkarish funktsiyalarini
rivojlantirish buyicha olib boriladi.
Akliy tarbiyada atrof borlik xakidagi bilimlarni roli
Rivojlanishida nuksoni bor bolalardpa atrof dunyo xakidagi bilim va
tasavvurlarning tarkok ravishda tuplanishi akliy rivojlanishning manbai bula
olmaydi. Shuning uchun rivojlanishida nuksoni bor bola bilimlarini egallashda
ta'lim yetakchi axamiyatga ega. Ta'lim rivojlanishida nuksoni bor bola uzlashtirib
olgan bilimlarini tizimlaydi va bolaning akliy rivojlanishi uchun yordam beradi.
Tevarak-atrof bilan tanishtirish turli yunalishlarda olib boriladi. Bu jonsiz
tabiat, jonli tabiat va ijtimoiy xayot xodisalari bilan tanishtirish.
Shuningdek, bolalarda oilasi xakidagi tasavvurlarni shakllantirishga katta axamiyat
beriladi.
Rivojlanishida nuksoni bor bolalarni akliy jixatdan tarbiyalashda, bilim
jarayonlarini rivojlantirishda bolalar faoliyatining barcha turlari muxim axamiyat
kasb etadi. Faoliyatning barcha turlari tashkil etilganda umumiy va akliy
malakalarini rejalashtirish, nazorat va uz-uzini nazorat kilishni shakllantirishga
olib keladi.

Adabiyotlar:

1. O.Turaeva, K.Mamedov «Oilaviy xayot etikasi va psixologiyasi».

2. V.Machixina. «Vospitetel`naya rabota vo vspomogatel`noy shkole».
3. Boskis R.M. «Razvitie smislovoy storoni rechi u gluxix i slaboslishashix
detey. Osobennosti usvoenie uchebnogo materiala slaboslishashimi uchashimisya».
4. Bazilevskaya V.N. «Rechevie igri v shkole gluxonemix detey».
5. www.ziyonet.uz