«Mahsus fanlar» kafedrasi «avtomobillar tuzilishi, txk va ta`mirlash» fanidan tayyorlangan Dars №1 Mavzu: Kirish, Avtomobillarning umumiy tuzilishi

Dars №34 Mavzu: Tormoz tizimining vazifasi va asosiy qismlari .

Vaqti 2 soat.	Talabalar soni ____nafar.
O‘quv mashg‘ulotining shakli	Nazariy mashg‘ulot
O‘quv mashg‘ulot rejasi: Nazariy.	1..Tormoz mexanizimini vazifasi, 2.Tormoz mexanizmini turlari, tuzilishi.
	O‘quvchilarni Traktor va avtomobillarning tormoz tizimi bilan tanishtirish
Pedagogik vazifalari:Ped texnologiyalar haqida tushunchalar berish. Pedagogik texnologiya bo‘yicha bilimlarni chuqurlashtirish. Pedagogik texnologiya bo‘yicha tushuntirish va taxlil qilish. -tushunchalar bilan shakllantirish; -tavsifni berish -tushuntirib berish; -mazmunini ochib berish;	O‘quv faoliyati natijalari: Oquvchilar Traktor va avtomobillarning transmissiyasi turlari vazifasi haqida. -tushunchalarni ta’riflaydilar; -tasniflab beradilar; -tushuntirib beradilar; -mazmunini ochib beradi;
Ta’lim usullari	Ma’ruza aqliy xujum
Ta’lim shakllari	Ommaviy ishlash
Ta’lim vositalari	Ma’ruzalar matni, kitob, slaydlar.
Ta’lim berish sharoiti	Maxsus texnika vositalari bilan jixozlangan xona
Manitoring va baxolash	Og‘zaki nazorat,savol javob va o‘quv topshirig‘i.

O‘quv mashg‘ulotining texnologik xaritasi.

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	Ta’lim beruvchi	Ta’lim oluvchilar.
1- bosqich. O‘quv mashg‘ulotiga kirish 10 daq.	Oquvchilar bilan salomlashish Oquvchilarning davomatini nazorat qilish O’tilgan mavzuga qaytish YAngi mavzuni doskaga yozib berish. .	Tinglaydilar. YOzib oladilar. Belgilab oladilar.
2-bosqich. Asosiy qism 60 daq.	Tormoz tizimining vazifasi va asosiy qismlari bilan quyidagi reja asosida o’rgatiladi. 1.Tormoz mexanizimini vazifasi, 2.Tormoz mexanizmini turlari, tuzilishi	Tinglaydilar. YOzib oladilar. Belgilab oladilar
3- bosqich. Mashg‘ulotning yakunlash qismi 10 daq.	1) O‘quvchilarning savollariga javoblar beriladi. 2) O‘quvchilar baxolanadilar. 3) O‘quvchilarga mustaqil ishlar beriladi. 4) Uyga vazifa beriladi.	Tinglaydilar. O‘quvchilar baxolanadi. Topshiriqlarni belgilab oladilar.

Mavzu: Avtomobillarning tormoz tizimi.

Reja:
1.. .Tormoz mexanizimini vazifasi,

2.Tormoz mexanizmini turlari, tuzilishi


Avtomobillarning tormoz tizimlari
Avtomobillarlarni harakati davrida haydovchi yo’lning holati, bajarilayotgan ishi yoki tashqi xavf-xatarga bog’liq ravishda tezlikni o’zgartirib turadi. Ko’p hollarda traktor va avtomobilni birdaniga to’xtatish zarur bo’lib ham qoladi.
Avtomobilni tezligini transmissiyadagi ishqalanishlar, haraktga bo’lgan qarshilik va havoning qarshiligi ham pasaytirishi mumkin. Lekin bu yetarli emas. SHuning uchun traktor va avtomobillar tezligini pasaytirish yoki ularni butunlay to’xtatish uchun qo’shimcha qarshilik kuchini paydo qilish kerak. SHu maqsadda taktor va avtomobillarlar tormoz tizimi bilan jixozlangan. Tormoz tizimi yordamida nofaqat tezlikni kamaytirish yoki traktor va avtomobilni to’xtatish mumkin, balki uni qiyalikda turishini, pastga qiyalikda shig’ov harkatdan saqlash va keskin burilishini ham amalga oshirish mumkin.
Haydovchi tomonidan xavfni ko’rishidan boshlab, to to’la to’xtashgacha o’tgan vaqt davomida traktor yoki avtomobilni bosib o’tgan yo’liga to’xtash yo’li deyiladi.
Tormozlash boshlanishidan to’la to’xtashigacha o’tgan vaqtda traktor yoki avtomobilni bosib o’tgan yo’liga tormoz yo’li deyiladi. Tormoz yo’lining miqdori boshlang’ich tezlik, yo’lning va shinalarning holati, tormozlarning ishonchliligi kabi ko’p omillarga bog’liq.
Umuman olganda tormozlanishning sifati tormoz yo’li, tormozlash vaqti va sekinlanishning kattaligi kabilar bilan baholanadli.
Amaliyotda eng ko’p qo’llaniladigan kattalik traktor yoki avtomobillar uchun to’xtash yo’lidir. Agar tirkama aravasiz massaga ega bo’lgan g’ildirakli traktor 20…30 km/soat tezlikda hrakatlanayotgan bo’lsa, 4t massaga ega bo’lgan traktorlarning to’xtash yo’li 6…11 m dan, massasi 4…6t bo’lgan traktorniki esa 6,5…11,5 m dan oshmasligi kerak.
SHuing uchun tormoz tizimiga quyidagi talabalar qo’yiladi:
1.Tormoz tizimini tezlikda ishga tushishi:
2. Tormozlash kuchini tormozlash mexanizmlari bo’yicha teng taqsimlanishin ta’minlash;
3.Tormoz richagi yoki tepkisidagi tormozlash kuchi bilan tormoz mexanizmida xosil bo’layotgan kuch orasidagi mutanosiblakni saqlash;
4.Tormozlanishning ravonligi va traktor yoki avtomobilni tormozlash paytidagi turg’unligini saqlay olishini ta’minlash;
5. Tormoz tizimini rostlash va ularga texnik xizmat ko’rsatishni qulayligi;
Tormoz tizimini ishchi, to’xtatib turuvchi, yordamchi va zaxiradagi xillari mavjud.