Mahsuldor qatlamlarni ochish va

Skin – samaraning ko„rsatgichlarini hisoblash usullari 
 
Skin-samaralarni ko‗rsatgichlarini aniqlashning eng ko‗p qo‗llaniladigan usuli 
nobarqaror filtratsiya rejimida quduqlarda olib borilgan gidrodinamik tadqiqot 
ma‘lumotlariga ishlov berish hisoblanadi. 
Nobarqaror rejimda olingan gidrodinamik tadqiqot materiallariga ishlov berish 
natijasida QQTZ si hamda quduq tubi zonasidan uzoqda joylashgan qatlamning 
gidroo‗tkazuvchanligi, 
o‗tkazuvchanligi, 
pezoo‗tkazuvchanligi, 
skin-samara 
ko‗rsatgichlari, quduqning keltirilgan radiusi va potensial mahsulligi haqidagi 
ma‘lumotlar olinadi. 
Gidrodinamik ma‘lumotlarning materiallariga ishlov berish qobul qilingan 
usullar yordamida olib boriladi [29,48]. Bu usulning amaliyotda qo‗llanilish mohiyati 
quduq to‗xtatib qo‗yilgandan keyin vaqt davomida quduq tubi bosimining (P
zt
)
tiklanish tezligi kuzatiladi. Undan keyin eng muhim parametrlarni ya‘ni QQTZsini 
tavsiflaydigan va quduq tubi zonasidan uzoqda joylashgan qatlam parametrlarini 
aniqlash uchun P
zt
= f (1gt) bog‗lanish grafigi quriladi.
Parametrlarni hisoblash quyidagi ketma-ketlikda amalga oshiriladi: 
P
zt
= f (lg t) egrilikdan to‗g‗ri chiziqli uchastkasi topiladi. Ana shu 
uchastkadagi egrilikka urinma to‗g‗ri chiziq o‗tkaziladi va ordinata chizig‗i bilan 
kesishguncha davom ettiriladi ―a‖ bo‗lakchadagi ba‘zi burchak «δ» aniqlanadi. 
(5.3) 
Bu yerda
: 
Р
zt2 
va Р
zt1
- tiklanish vaqtlariga t
1
va t
2 
mos bo‗lgan quduq tubi 
bosimi.
Is‘temol radiusi konturi bo‗yicha qatlamning o‗tkazuvchanlik koeffitsiyenti 
aniqlanadi: 
(5.4) 
Bu yerda: 
Q –
quduq to‗xtatilguncha quduqning debiti ; 
μ
– neftning dinamik 
qovushqoqligi; 
В
n
–
neftning hajmiy koeffitsiyenti; 
h –
ochilgan quduqning 

---

samarali qatlamining qalinligi; δ - (5.3) formula bo‗yicha hisoblangan burchakli 
koeffitsiyentning qiymati. 
Qatlamning gidroo‗tkazuvchanligi aniqlanadi:
(5.5) 
Bu yerda: ρ – yer usti sharoitida neftning zichligi 
Pezoo‗tkazuvchanlik koeffitsiyenti: 
( 5 . 6 )
bu yerda: t – g‗ovaklik koeffitsiyenti; β
n
va β
m
- qatlam neftining va mahsuldor 
qatlamning (kollektorning) mos holda hajmiy elastiklik koeffitsiyentlari.
Quduqning keltirilgan radiusi aniqlanadi: 
(5.7) 
Skin – samara ko‗rsatgichi aniqlanadi 
(5.8) 
Bu yerda: r
qud
– quduq tubining radiusi (burg‗u bo‗yicha). 
Mahsullik koeffitsiyenti 
(5.9.) 
Bu yerda: R
K
- to‗yinish konturi radiusi. 
Gidrodinamik tugallanmagan quduqning koeffitsiyenti aniqlanadi.
(5.10) 

---

169