Mahsuldor qatlamlarni ochish va

ochiq g„ovaklilik koeffitsiyenti 
m
0
deb, o‗zaro birlashgan 
ochiq kovak bo‗shliqlari umumiy hajmning (
o
V
), namuna hajmiga (
n
V
) bo‗lgan 
nisbatiga aytiladi. 
Kollektorlarning 
statik foydali hajmi 
st
V
deb, neft va gaz yiqilishi mumkin 
bo‗lgan bo‗shliqka aytiladi. Kollektorning 
dinamik foydali hajmi 
din
V
deb, neft va 
gaz harakatlanishi mumkin bo‗lgan bo‗shliqlarga aytiladi. 
Statik foydali hajm 
st
V
ochiq g‗ovaklilik koeffitsiyenti (
o
V
) bilan kovaklarni 
qoldiq suv to‗ldirgan bo‗shliqlar (
s
V
)
ayirmasi orqali aniqlanadi.
s
o
st
V
V
V


(1.6) 
Dinamik foydali hajmi 
din
V
boshlang‗ich suvga to‗yinganligi (
.
.
b
s
С
C
s.b
) va qoldiq 
suvga to‗yinganligi (
.
sk
С
) ayirmacining ochiq g‗ovaklilik koeffitsiyentiga 
ko‗paytmacidan kelib chiqadi: 
o
b
s
sk
din
V
C
C
V



)
(
.
(1.7) 
G‗ovaklik tuzilishini o‗rganish uchun birinchi bor Slixter tomonidan soxta va 
ideal tuproq modeli yaratildi (1.4- va 1.5-rasmlar). 
Soxta tuproq modeli bir xil kattalikdagi sharsimon zarrachalar (masalan, metall 
sharchalardan) to‗ldirilgan idishdan iborat. Agar stakanni bir xil kattalikdagi 
sharchalar bilan to‗latcak, soxta tuproqdagi g‗ovaklilik (rasmda buyalgan) faqat 
sharchalarning o‗zaro joylashuviga bog‗liq bo‗lar ekan. Soxta tuproqda sharchalar 

---

asosan ikki xilda joylashishi mumkin (1.4, a-rasm) va ikkinchi usul uchburchak 
usulida (1.4, b-rasm) bo‗lishi mumkin.