Mahorat maktabi” da malaka oshirayotgan psixologlar uchun “Psixologik korreksiya” yo‘nalishi bo‘yicha tavsiya va maslahatlar

7-mavzu. Psixologik korreksiyaning xorijiy yo‘nalishlari
Psixodinamik yo‘nalish. Psixodinamik yo‘nalishga psixoanalitik nazariyaga asoslangan, yo‘naltirilgan psixoterapiya turlari kiradi: klassik psixoanaliz (Freyd), Adlerning individual psixologiyasi, YUngning analitik psixologiyasi, Rankning irodaviy terapiyasi, SHtekelning faol analitik terapiyasi, Fromm-Rayxmannning interpersonal psixoterapiyasi, Xornining xarakterologik analizi (taxlili), gumanistik psixoanaliz (Fromm), Klyaynning ego-analizi, Sallivanning interpersonal psixoterapiyasi va b.k.lar

Mazkur yo‘nalish asosi – Z.Freydning ishlaridir.

Freyd birinchi bo‘lib psixikani instinkt, aql va ongning urish maydoni sifatida tasvirlagan. «Psixodinamik» atamasi shaxsni tashkil qiluvchi tuzilmalar orasidagi tugallanmas urushga karatadi.

Psixodinamik yo‘nalish mazmuni – shaxsga ichki tugallanmas to‘qnashuvlar natijasi safatida, dinamik konfiguratsiyalarida ko‘rishdir.

Dinamika tushunchasini odamga tadbiqi odamning xulki xohishli yoki to‘satdan amalga oshishi mumkinligani inkor etadi. Psixodinamik yo‘nalishning faraz qilishicha, determenizm ongsiz psixik jarayonlar bilan ta’riflanadi. SHunga binoan, shaxsda anglanmagan qarama-qarshi motivlarni, intrapsixik mojarolarni asl sabablarini hamda mijoz muammolarini hal kiluvchi muhim echimliklarni mijoz tomonidan anglanilashi muhmligiga e’tibor beriladi. Z.Freyd o‘z asarlarida instinktiv hayot talabi va unga qarshilik ko‘rsatish natijasida yuzaga keladigan intrapsixik mojarolar oqibatida insonda turli kasalliklar namoyon bo‘la boshlashini ko‘rsatib bergan.

Ushbu yo‘nalishning asosiy tomonlari:

1. Muammolarni yuzaga kelishida instinktiv impulslar, ularni namoyon bo‘lishi, transformatsiyasi hamda chegaralanishi(bosilishi) muhim rol uynaydi.

2. Muammoning kuchayishi ichki impulslar va himoya mexanizmlari o‘rtasidagi kurash bilan belgilanadi.

Psixodinamik yo‘nalishning asosiy maqsadi anglanmagan holatlarni anglanilishidir. Psixodinamik yo‘nalish asosida faoliyat ko‘rsatayotgan psixolog shaxsni chegaralangan, bosilgan impulslari ularga ko‘rsatilgan qarshiliklarini topishga qaratilgan. Ularni fikricha, anglanish hosil bo‘lishi bilan shaxsda o‘zgarishlar yuz bera boshlaydi.