Махматқулов турдимурод ёғоч конструкциялари

Мустақил назорат учун саволлар

1.Ёғоч синчли биноларда устунлар қандайвазифани бажаради?
2.Устунларнинг тури ва баландлиги қайси кўрсаткичларга қараб танланади?
3. Устунлар – ёғоч синчли биноларда қандай вазифани бажаради? 4. Устунлар пойдевор ва ригель билан қандай бириктирилади? 5. Устунларнинг ҳисобий узунликлари қандай аниқланади? 6.Устунларнинг пойдевор билан бириктиришнинг қандай усуллари мавжуд? 7. Устунларни пойдеворга бириктириш учун мўлжалланган анкер болтлари қандай зўриқишларга ҳисобланади? 8. Кесим юзасининг ўлчамлари қайси талаблар асосида танланади? 9. Кўндаланг рамадаги зўриқишлар қандай аниқланади?

8 –БОБ. ЁҒОЧ АРКАЛАРНИ ҲИСОБЛАШ

8.1. Ёғоч аркалар тўғрисида умумий маълумотлар

Аркалар турли бинолар ва иншоотлар, шу жумладан спорт, томоша ва кўргазма заллари, турли омборлар ва қишлоқ хўжалик биноларида кенг қўлланилаётган асосий юк кўтарувчи конструкциялардан бири ҳисобланади. Аркалар статик схемасига, шаклига, кўринишига, зўриқишларни қабул қилиш турига, кесим юзасига ва материалига кўра фарқланади [2,11].
Бугунги кунда ҳамдўстлик ва хорижий мамлакатлар амалиётида елимланган аркаларда самарали фойдаланилмоқда. Бу турдаги аркалар икки ва уч шарнирли эгри чизиқли, уч шарнирли стрелкасимон кўринишда бўлиб 60-120 метр равоқли биноларни ёпишда қўлланилади. Дунё амалиётида 158 метрли спорт иншооти (АҚШ, Флагстаффе шаҳри) елимланган арка ёрдамида ёпилган.
Аркаларнинг кесим юзаларининг баландлиги (1/30 -1/50) l, қадами 3-6 м,
катта равоқлар учун эса 8-12 м оралиқда қабул қилинади.
Эгри ва тўғри чизиқли аркаларнинг умумий кўриниши 8.1-расмда келтирилган.

8.1-расм.Тортқили уч шарнирли аркалар: а- эгри чизиқли; б-тўғри чизиқли.
Аркалар кесим юзасида бўйлама юкдан пайдо бўладиган кўндаланг зўриқишлар икки хил усулда қабул қилинади:
-турли металл материаллардан тайёрланган тартқилар ёрдамида; - бурчак остида жойлаштирилган пойдеворлар орқали.
Эгри чизиқли аркаларнинг эгрилик радиуси қўйидаги формуладан аниқланади:
R = ( l ²+ 4 f₀ ) / 8 f₀ . (8.1)