Mahalla va oila

Byudjet. Oila byudjeti
Oila jamiyatning birligi sifatida muhim iqtisodiy rol o'ynaydi. Biz doimo oziq- ovqat, iliqlik, himoya, ish, aloqa, tan olish va h.k.larga ehtiyoj sezamiz.
Bir tomondan, aynan oila doirasida insonning asosiy ehtiyojlari qondiriladi, boshqa tomondan, bu ehtiyojlar iqtisodiyotning rivojlanishini belgilaydi va yo'naltiradi.
Masalan, maishiy elektr asboblariga bo'lgan talabning o'sishi nafaqat ushbu asboblarni ishlab chiqarishni rag'batlantiradi, balki elektr energiyasi ishlab chiqarishni ko'paytirishni talab qiladi.
Shunday qilib, oila tomonidan amalga oshiriladigan iqtisodiy funksiya ehtiyojlarni qondirish va resurslarni to'plash bilan bog'liq (bular zaxiralar, davlat, jamiyat, korxona, shaxs yoki oila egalik qiladigan har qanday faoliyatni amalga oshirish uchun mablag'lardir).
Oila iqtisodiyoti, oilaning iqtisodiy hayoti qonunlarini o'rganadigan fan, bizning ehtiyojlarimizni tushunishga, ularni qondirish uchun maqbul samarali vositalarni tanlashga, oilaviy mehnatni oqilona tashkil etishga, pul va vaqt sarflarini hisoblashda yordam beradi.
Oilaning iqtisodiy hayoti samarali bo'lishi uchun oilaning harajatlari va ularning daromadlari bilan qanday bog'liqligini tasavvur qilish kerak.
Ota-onangiz ishlaydi va oilangizni boqadi. Sizning ehtiyojlaringizni qondirish harajatlari oilaviy byudjetning muhim qismidir. Bu oziq-ovqat, kiyim- kechak, poyabzal, o'qish, qo'shimcha ta'lim (to'garaklar, kurslar, bo'limlar), sevimli mashg'ulotlarga sarflanadigan harajatlar.
Ammo ilgari ota-onalarning daromadi oilada yagona manba bo'lgan bo'lsa, endi ish o'quvlariga zarar etkazmasa, ko'plab maktab o'quvchilariga shaxsiy daromadlariga ega bo'lishga ruxsat beriladi.


O'zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 77-moddasiga binoan voyaga yetmagan, ya'ni
18 yoshga to'lmagan shaxs 16 yoshdan mehnat faoliyatini boshlashiga ruxsat etiladi.
Shuningdek, 15 yoshga to'lgan voyaga yetmagan shaxslarga ham ishlashga ruxsat etiladi. Qachonki:

• 
  15 yoshga to'lgan umumta'lim maktablari, o'rta maxsus, kasb-hunar o'quv yurtlarining o'quvchilarini ularning ota-onasidan birining yoki ota-onasining o'rnini bosuvchi shaxslardan birining, ya'ni vasiy yoki homiyning yozma roziligi bilan;
  
• 
  ularning sog'lig'iga hamda ma'naviy va axloqiy kamol topishiga ziyon yetkazmaydigan, ta'lim olish jarayonini buzmaydigan yengil ishni o'qishdan bo'sh vaqtida bajarishi uchun ishga qabul qilishga yo'l qo'yiladi.