Magistratura bo’limi

3.3-jadval

Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik mahsulotlari raqobatbardoshligi strategiyasini solishtirish

Strategiya	Ustunligi	Bozor sharoiti	Ishlab chiqarishni tashkil etish va boshqarish	Izdan chiqarish omillari
1	2	3	4	5
Mahsulot tannarxini kamaytirish	Mahsulot haj-mini o’sishi, foydani ko’payishi, kirishdagi to’siqlarni or-tishi, ta’min-lashda narxni ortishi bilan bog’liq rezervlar	Bozordagi katta ulush, mahsulot-ga narx bo’yicha talabni egiluv- chanligi, narx-navo raqobati, mahsulot standartlashgan	Ishlab chiqarishni optimal hajmi, yuqori darajadagi texnologik tayyorgarlik, mahsulot tannarxini qat’iy nazorati	Texnologik yangilikni kiritilish raqobatchilar tomonidan ko’zbo’yamachilik, talabdagi o’zgarishlar, yangi mahsulotlar
Mahsulot tabaqalashuvi	Mahsulot	Iste’molchilar tomnidan tovarning jihatli xususiyatlari tushunarli va qadrlanadi, raqobat asosan narx bilan bog’liq bo’lmagan	Moslashuvchan ishlab chiqarishni mavjudligi, yuqori darajadagi kenstruktorlik tayyorgarligi, salohiyatli mar-keting xizmati	Tovarning obro’liligi uchun sarflanadigan harajatlar, narxning o’sishi, raqobatchilarning noqonuniy hattiharakati
Bozorni segmentlash	Sotish hajmini o’sishi, foydani ortishi, aniq segmentga har tomonlama xizmat ko’rsatish	Iste’molchilar-ning aniq belgilangan guruhlari	Moslashuvchan ishlab chiqarish, kichik seriyadagi ishlab chiqarish turi	O’xshash tovarlar-ga narxni kamay-tirish, raqobat-chilar segment-larning ma’lum qismini o’z tomo-niga og’dirishi
Bozor ehtiyojiga zudlik bilan ta’sir qilish	Foydani oshirish, mijozlar ehtiyojini hisobga oluvchi	Mahsulotga talab egiluvchan emas, bozorga kirish va undan chiqish uchun to’siqlarning kamligi, raqobatchilar sonini kamligi	Uzoq muddatga mo’ljallanmagan yuqori rentabelli loyihalar bo’yicha marketing xizmati	Xarajatlarning yuqori ulushi, tashqi muhitning barqarorsizligi
Yangiliklarni joriy etish	Monopol baho hisobiga yuqori foyda olish	O’xshash mahsulotni yo’qligi, yangi mahsulotga talabni mavjudligi	Xodimlarning yuqori fan-texnika malakasi, boshqarish tarkibi	Moliyalashtirishning katta hajmi, nogironlik xav-fi, raqobatchilar tomonidan yangi mahsulot chiqar- ganligi to’g’risi-dagi noto’g’ri ma’lumot.

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2004 yil 7 iyuldagi “O’zbekiston savdo-sanoat palatasini tashkil etish to’g’risida”gi Farmoni bugungi kunda xususiy kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni yanada rivojlantirish borasida zaruriy shartsharoitlarni yaratish, biznes muhitini takomillashtirish, respublika tadbirkorlarining salohiyatli xorijiy hamkorlar bilan aloqalarini mustahkamlash, mahalliy tovarlar va xizmatlarning tashqi bozorlarga faol olib chiqilishi, raqobatbardosh tayyor mahsulotlar ishlab chiqarilishini ta’minlab beruvchi ishlab chiqarish sohalarini texnik qayta qurollantirish va modernizatsiya qilinishini ta’minlash maqsadida respublika iqtisodiyotiga xorijiy investitsiyalarni keng jalb etish bilan bog’liq bo’lgan muammolarni bartaraf etishda muhim omil bo’lib xizmat qildi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik korxonalarida raqobatni rivojlantirish tamoyillaridan yana biri - sog’lom raqobatni ta’minlashga yo’naltirilgan meyoriy-huquqiy asosning yaratilishi hisoblanadi.
Iqtisodiyotni erkinlashtirish va islohotlarni chuqurlashtirishning ustuvor yo’nalishlaridan biri iqtisodiyotga investitsiyalarni jalb qilish masalasidir. Xorijiy investiyalarni jalb etmay, ayniqsa etakchi tarmoqlarda chet el sarmoyasi ishtirokini kengaytirmay turib, iqtisodiyotda tarkibiy o’zgarishlarni amalga oshirish va modernizatsiyalash, korxonalarni zamonaviy texnika-texnologiyalar bilan jihozlash hamda raqobatbardosh mahsulot ishlab chiqarishni yo’lga qo’yish mumkin emas.
Shuning uchun har bir mamlakat jumladan, O’zbekiston ham kichik biznes va xususiy tadbirkorlik loyihalarini moliyalashtirishning tashqi manbalari bilan bir qatorda, moliyalashning ichki manbalaridan ham oqilona foydalanishga harakat qilinadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida davlat strategik ahamiyatga ega bo’lgan hamda kam foyda keltirsada, milliy iqtisodiyotimiz uchun zarur bo’lgan mahsulotlarni ishlab chiqaruvchi ob’ektlarni moliyalashtiradi. Lekin shunday bo’lsada, xususiylashtirishning kengayishi hamda xususiy sektorning rivojlanib borishi bilan davlat byudjeti mablag’lari evaziga investitsiyalash kamayib boradi. Bunday hollarda bozor iqtisodiyotiga endigina o’tib borayotgan davlatlarda, jumladan O’zbekistonda ham davlat byudjeti tomonidan tibbiyot, sog’liqni saqlash, fan va madaniyat, maorif va boshqa ijtimoiy sohalar loyihalari moliyalashtiriladi va bu maqsadga muvofiqdir. Bunga misol qilib, keyingi paytlarda mamlakatda keng miqyosda qurilib foydalanishga topshirilayotgan sog’liqni saqlash muassasalari, akademik litseylar hamda kasb-hunar kollejlari va boshqalarni ko’rsatish mumkin. Bunday maqsadlar uchun davlat byudjeti, mahalliy byudjetlar hamda boshqa manbalardan mablag’lar ajratiladi.