Mavzu : Davlat byudjeti tizimi va uni boshqarish

Mavzu : Davlat byudjeti tizimi va uni boshqarish

Mavzu : Davlat byudjeti tizimi va uni boshqarish

Tayyorladi : Ne'matullayev Sh

• 1. O'zbekiston respublikasi davlat byudjeti moliyasi va uning taqsimlanishi
• 2. Davlat byudjeti klassifikatsiyasi
• 3. Davlat moliyasi boshqaruv organlari

REJA:

• O‘zbekiston respublikasi davlat byudjeti moliyalashtirish davlat moliyasi orqali amalga oshiriladi. Davlat moliyasi o‘z navbatida davlat byudjeti, byudjetdan tashqari maqsadli jamg‘armalar, davlat majburiyatlariga yo‘naltiriladi.

Davlat moliyasining taqsimlanishi.
Mamlakat byudjet tizimi Respublika byudjeti, Qoraqalpog‘iston Respublikasi byudjeti, Toshkent shahar byudjeti, 12 ta viloyatlar byudjeti, 199 ta tuman va shaharlar byudjeti va qariyib 47 mingta byudjet tashkilotlarini o‘zida mujassamlashtiradi.
Byudjet shakllanishi va foydalanishiga ko‘ra mahalliy byudjet va davlat byudjetiga bo‘linadi. Mahalliy byudjetlar viloyatlar miqiyosida bo‘lib ular mahalliy yig‘imlar soliqlardan shakllantiriladi. Mahalliy byudjet mablag‘lari shu viloyat etiyojlarini qondirish maqsadida foydalaniladi (yo‘l qurilishi, obodonchilik va boshqalar). Davlat byudjeti esa respublika miqiyosida, davlat soliq yig‘imlar bojxona to‘lovlari va boshqa yig‘imlar orqali shakllatriladi.
Byudjet 2 qismdan iborat bo‘lib bular, daromad va xarajat qismlaridir. Daromad qismida byudjetni to‘ldiruvchi manba’lar keltirilsa, xarajat qismida uni taqsimlanish qismi keltiriladi. Agar yil oxirida davlat byudjetida daromadlar xarajatlarga teng bo‘lsa unda malakat byudjeti balanslashgan bo‘lib mamlakat barcha mablag‘laridan samarali foydalangan bo‘lib hisoblanadi. Agar daromad xarajatga nisbattan ortisa, unda byudjet taqchilligi yoki difetsiti yuzaga keladi. Ushbu taqchillikni bartaraf etish maqsadida davlat muomilaga qimmatli qog‘ozlarini chiqarib taqsillikni bartaraf etadi. Agar daromadlar xarajatlardan ortiqcha bo‘lsa, byudjet profitsiti yuzaga keladi va mamlakat ortiqcha pullarini qarzlarini to‘lashga yo‘naltiradi.
O‘zbekiston Respublikasida so‘ngi yillarda samarali soliq - byudjet siyosati natijasida davlat byudjet profitsit bilan yakunlamoqda.

	1995 y	2000 y	2007 y	2008 y	2009 y	2010 y
Defitsit(-), Profitsit (+)	-2,8%	-1,0%	+1,1%	+1,5%	+0,2%	-1,0%

O‘zbekiston Respublikasi davlat byudjeti taqchilligi va profitsiti dinamikasi
Davlat byudjetini profitsit yoki difetsit bo‘lishi uning shakllantirishiga bog‘liqdir. Ko‘plab mamlakatlarda shu jumladan O‘zbekiston Respublikasida ham byudjet soliqlar hisobidan shakllantiriladi.
Mamlakatimizda olib borilayotgan samarali soliq siyosati natijasida yildan yilga soliq stavkalarining tushishi soliqtushimining umumiy miqdoriga ta’sir ko‘rsatmay ularning miqdorini oshishiga olib kelyapdi. CHunki soliq stavkasining tushishi soliqqqa tortiluvchilar sonining oshishiga olib kelyapdi.
“Davlat boshqaruv organlari” tushunchasiga izoh
“Davlat Moliya Organlari - bo‘yicha rahbariyati”ning boshidayoq davlat boshqaruv organlari funksiyalariga izoh beriladi: imtiyozli bozor xizmatlarni taklif qilish yo‘li bilan davlat siyosatini olib borish va daromadlarni, asosan, boshqa sektorga solingan soliq hisobidan qayta taqsimlash.
Davlat sektori, funksiyalari ushbu izohga mos keluvchi tuzilmaviy birliklarni o‘z ichiga oladi. Davlat boshqaruv sektorlari quyidagilardan iborat:

• huquqiy jihatdan butun davlat hududida kuchga ega bo‘lgan markaziy hukumat;
• davlat hududining bir bo‘lagida markaziy hukumatga bog‘liq bo‘lmagan holda vakolatga ega bo‘lgan shtatlar, viloyatlar, xududlar hokimiyati;
• turli kichik ma’muriy birliklar hududida mustaqil vakolatga ega bo‘lgan mahalliy boshqaruv organi;
• faqat davlat hududida soliqqa tortish va davlat xarajatlari sohasidagi ba’zi funksiyalarni bajaruvchi har qanday milliy boshqarmalar.

E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT