Madaniyatida tarixiy janrdagi tasviriy

M.Nabiyev. “Abu Rayhon Al Beruniy”. 
1973 yil. 
Rassom 
tarixiy 
janrlardagi 
asarlarida milliy san’at an’analarini 
yevropacha realistik maktab yutuqlari 
bilan uyg‘unlashtirib yubordi. Uning 
asarlarida buyuk olimlar, hukumdorlar 
va sarkardalar obrazi Abu Rayhon Al 
Beruniy, Mirzo Bobur va Al Xorazmiy 
kabi buyuk shaxslar yashab ijod etgan 
saroy intererlarida aks ettirildi. 1982 
yili rassom Al Xorazmiy portretini 
ishladi, u O‘zbekiston badiiy aka
-
demiyasi 
Badiiy 
ko‘rgazmalar 
direksiyasi fondida saqlanadi. Alloma 
ganch 
bezagi 
bilan 
ziynatlangan 
intererlarda tasvirlangan. M.Nabiyev 
1973 yili yaratgan portretni alohida 
ta’k
idlash lozim. Bu Xorazmdagi 
Ma’mun akademiya
si tashkilotchisi va 
rahbarlaridan biri, O‘rta Osiyo
ning buyuk olimi Abu Rayhon Beruniyning portretidir. 
Uni G‘azna hukumdori Mahmud G‘aznaviy asir
ga oladi va saroy tarixchi olimi sifatida 
G‘aznaga olib ketadi. Al Beruniy Mahmud G‘aznaviyning Hindistonga qilgan 
75
Остонова Г.Р. Портреты Амира Темура и Захириддин Мухамеда Бабура в творчестве народного художника 
Узбекистана Малика Набиева. // Молодой ученый. №11, 2016. с. 1617
-1619.

---

76 
yurishlarida ishti
rok etdi va u yerda matematikadagi o‘nlik raqamlar formulasi bilan 
tanishdi, bu yer sharining boshqa tomonidagi Amerika qit’asining joylash o‘rnini tax
-
min qilish va uni hisoblab chi
qish imkonini berdi. U fundamental bilimga ega bo‘lgan 
edi va ko‘pgina ilmiy asarlari hozirgacha yetib kelgan. 
Portret kompozitsiyasi sodda va ifodali chiqqan. Olim oyoqlari o‘yma naqsh
li, 
o‘simlik naqshlari bilan bezatilgan kichikroq xontaxta yonida tom
oshabinga qarab 
o‘tirgan holda tasvirlangan. Xontaxta ustida olim chap qo‘li bilan ushlab turgan 
qo‘lyozmalar turibdi. Uning egnida chetlari va yengiga bezakdor jiyak ti
kilgan shoyi, 
saroybop chopon. U murakkab, o‘zgaruvchan napar
mon pushti rangda. Bir lahzaga Al 
Beruniy qo‘lyozmalardan bosh ko‘targan va qarashlariga qanchalik diqqat va taranglik 
jamlangan. Bu insonning fikri, aqli, ichki quvvatining ulkan harakati his qilinadi va 
rassom bu hislatlar
ning barchasini o‘z asarida bera oldi.