Madaniyatida tarixiy janrdagi tasviriy

Ch.Axmarov. “Maya Plisetskaya”. 
 
1976 yil.
Rassom ushbu obrazni talqin qilish 
uchun imkoni va 
zarurati bo‘lgan holat va 
ishoralarni 
ta’kidlaydi, 
kompozitsiya, 
shakl-
shamoyil va ranglar uyg‘unligi, tus
lar 
jarang
ligi 
bezakdorlikni 
ta’minlaydi. 
Balerina “Oqqush ko‘li” baleti
dan Odiliya 
partiyasida tasvirlangan Maya Plisetskaya 
portreti naturadan ishlandi, bu rassom 
Chingiz Axmarovning yuksak san’atiga 
yana bir misol bo‘lishi mumkin. Surat bir 
urinishda 
chizilgan.
Rassom 
o‘z 
qahramonini 
yorqin 
nur 
qo‘ynida 
ko‘rgandek tasvirladi. Tomosha
bin faqat 
shaffof va havoyi oq-pushti qomat, sal-pal 
farqlana
digan qo‘l pan
jalari, oyoq uchida 
turgan paytidagi kaftdagi buklamalarni 
ko‘radi, 
ilhomni 
o‘zida 
jamlagan 
raqqosaning yuzi yondan tasvirlangan”
71
.
Bu satrlar taniqli o‘zbek olimi Abdulxay 
Umarovning san’atshunoslik tahlilidan kel
-
tiril
gan va tasviriy san’at ustasi Chingiz 
Axmarov yuksak mahorat bilan ishlagan 
portret xarakterini ochib beradi. Boshqa 
taniqli ayollar portretlari bilan bir qatorda 
balerina Maya Plisetskaya obrazini aks 
ettiruvchi asar ham o‘zbek tasviriy san’at 
ustalari 
yaratgan 
ayollar 
obrazlari 
galereyasida o‘z o‘rniga ega bo‘ldi. 
Shoira Zulfiya portreti tasviriy san’at ustasi Chingiz Axmarov ijodini gul
lagan 
payti 
–
1965 yilda yaratildi, lekin ta’kidlash joizki, uning butun ha
yoti davomida 
ijodida tushkunlik davri bo‘lgan emas. “Zulfiya” portretidagi obraz mustaqil nuqtai 
nazarga ega bo‘lgan, iqtidorli va mag‘rur o‘zbek ayoli obrazi ramzi bo‘lib qoldi. 
Yaxshi tasvirlangan qora ko‘zlarining biroz mahdud qarashlari, qomati va qo‘llar 
harakatlarining barchasi uning erk 
sevarligi, butunligi va mag‘rur xarakteridan darak 
beradi. Rassom o‘z davrining ko‘plab mashxur odamlari bilan do‘st bo‘lgan edi. 
Zulfiya uning eng yax
shi do‘stlaridan biri bo‘lgan. Shoira rassomga ajoyib she’rini 
bag‘ishlagan:
70
Александр Пушкин. Стихи.
[
Эл.ресурс]. Режим доступа: 
http://www.stihi-rus.ru/Pushkin/stihi/237.htm
71
Ахмаров Чингиз. 
[
Альбом репродукций / Автор текста и составитель альбома А.Р.Умаров]. 

---

72