Madaniyatida tarixiy janrdagi tasviriy

 
 

---

67 
2.3. Tasviriy san’at ustalari tomonidan yaratilgan
 
tarixiy shaxslar portretlari 
 
Abdulhaq Abdullayev.
“Rangtasvirchi rassom. SSSR 
rassomlar uyushmasi a’zosi. O‘z SSR xizmat ko‘rsatgan san’at 
arbobi (1950) O‘z SSR xalq rassomi (1968). A.Abdullayev 
O‘zbekiston rangtasvirchi rassomlarning birinchi avlo
dining yorqin 
vakillaridan biri hisoblanadi, u butun ijodiy faoliyati davomida 
realistik rangtasvir maktabining an’analariga sodiq qoldi. Abdulhaq 
Abdullayev 1918 yili Turkiston shahrida tug‘ildi. 1940
-yillarda 
rassom qishloq mehnatkashlarining bir qator turkum portretlarini 
ishladi.
A.Abdullayev. “Abror 
Hidoyatov Otello 
rolida”. 1946 yil.
 
Besh 
yillik 
tinimsiz 
mehnat 
Abdullayevga 
murakkab 
portret-
obrazlarni 
yaratishga 
kirishishga 
imkon berdi. SSSR xalq artisti Abror 
Hidoyatovning portreti (1946) rassom-
ning dastlabki muvaffaqiyatli asari 
bo‘lib qoldi.
Rassomning ta’
kidla-
shicha, uni irodali, g‘ayratli, jo‘shqin 
xarakterli odamlar o‘ziga jalb qi
ladi. 
Rassom Abror Hidoyatovni u o‘zining 
eng yaxshi rolini ijro etayotganda 
ko‘rib qo
lib, uning portretini ishlash 
xohishi paydo bo‘ldi”
64
. “1941 yili 
sovuq dekabr oqshomida Toshkentda 
sabrsizlik bilan kutilgan spektaklning 
premerasi bo‘lib o‘tdi. 
“Otello” 
spektakli 
teatr 
repertuaridan alo
hida o‘rin egaladi. U 
dramatik san’atning eng yaxshi 
an’analarini o‘zida jam
lagan teatr 
ijodiy ishining cho‘qqisi bo‘lib qoldi. Besh yil davomida spek
takl sahnadan tushmadi. 
“Otello” O‘zbekistoning madaniy hayoti
da vo
qea bo‘ldi. Uning shuhrati Londongacha 
yetib bordi. 1945 yili fevralda Angliya parla
menti delegatsiyasi “Otello” spek
takliga 
tashrif buyurdi. Sheksp
ir hamyurtlari ko‘n
glini olish oson ish emas edi. Inglizlar 
spektakldan mamnun bo‘ldilar. Das
txatlar daftariga ular shunday yozuv qoldirdilar: 
“Hech qachon, hech qayerda, hat
to Londonda ham biz bu pesani shunchalik 
sahnalashtirilganligini ko‘rma
gan edik. Bizga ayniqsa Otello, Yago va Dezdemona 
rollarini ijro etgan artistlar yoqdi. Biz ularning mahorati
dan hayratlandik”
65
.
64
Мемориал памяти. Абдуллаев Абдулхак Аксакалович (1918.30.
XII 
–
2001). [Эл.ресурс]. Реж.доступа: 
http://www.tashkentpamyat.ru/abdullaev-abdulkhak-aksakalovich-khudozhnik-zhivopisec-.html
65
Исхакова М.
Абрар Хидоятов и Сара Ишантураева.

---

68 
“Otello
-Hidoyatovning portretini chizishni boshlab, rassom aktyorni qanday 
tasvirlashni aniq tasavvur qila olmadi. Hidoyatov
ning o‘zi vazifani oson
lashtirdi, u 
seansga grim va libosda kelgan edi. “Menga Hidoyatovning libosi, gri
mi, yuz ifodasi 
va holati yoqdi, - deb eslaydi Abdullayev, - shuning uchun darhol uning qiyofasini 
chiza boshladim”. Abror Hidoyatov portreti to
moshabinlar tomoni
dan ma’qullandi”
66
.