M. Y. Ayupova

u, o, a,
i, 
unli tovushlari bilan birlashtiriladi.
M o ‘rash og'izni yopiq holda saqlab nafas chiqarishda qisqa, sekin, 
oldin, past ovozda tilni tinch holatda saqlab am alga oshiriladi. Tovush 
zo'riqishsiz quyi notalarda hosil bo'lishi kerak. Tovush yum shoq atakada, 
ya’ni un paychalari chiqayotgan havo ovoz teshigi orqali o'tishid an ilgari 
em as, balki shu o 'tish bilan bir vaqtda yoki un dan keyin birlashish kerak.
Ovoz hosil qilishda ”m" tovushini talaffuz qilishda ovozning erkin chiqishiga 
muvaffaq bo'lish kerak. Ovoz kuchini va ovoz jarangini oshirish uchun hosil 
qilingan 
m
tovushga 
и
unli tovushini q o'shib nafas chiqarish paytida 
"mu" ochiq b o 'g'inini talaffuz qilish kerak. 
U
unli tovushini qo'llash 
quyidagi hollar bilan tushuntiriladi:
1
) burun tovushlari o 'z sonorligi tufayli unli tovushlarga yaqin turadi;
2
) unli tovushlarini talaffuz qilishda im pedans kam bo'ladi, y a’ni 
havo oqishi og'iz bo'shlig'ida to'siq qarshiiiklarga uchram aydi, undosh 
tovushlarini talaffuz qilganda im pedans k o 'p b o 'lad i. Im pedansning 
kamligi unli tovushning kuchi oshishiga olib keladi;
3) y u q o rid a aytilg an b a rc h a u n li to v u sh la rg a teg ishli b o 'lg a n
xususiyatlardan tash q ari 
и
un li tovushi y an a b ir q a to r o 'z ig a xos 
xususiyatlarga ega:
a) 
m
tovushini ko'p m artalab talaffuz qilish natijasida u n paychalarning 
aktivligi oshadi, shuning uchun "mu" b o 'g 'in in i talaffuz qilish bolaning 
ovoz apparati uchun qiyinchilik tug'dirm aydi;
b) 
и
tovushni talaffuz qilishda bo'g'iz birm uncha quyi holatda bo'ladi. 
Bu holda hiqildoq uzaygan holatda bo'ladi va bu talaffuz uchun qulaylik 
yaratadi. Agar bo 'g 'iz yuqori holatda bo'lganda, ovoz tem bri xirrillagan 
b o 'la r edi. B o'g'izning quyi holatda bo'lishi un paychalarining kam 
energiya sarflab, yaxshiroq akustik effekt bergan holda ishlashi ta ’minlaydi;
d) 
и
tovushni talaffuz qilishda lablar oldinga cho'chchaytirilgan bo'lib, 
bu tovush hosil bo'lishi uchun qulaylik yaratadi. Tilning orqaga tortilishi, 
til uchining pastki tillardan uzoqda turishi, til ildizining yum shoq tanglay 
tom onida ko'tarilgan holda turishi ham tovushni talaffuz qilish qulayligini 
yaratadi;
e)