ulardagi so'zlar, jum lalarning uzunligini, u m u m an kasal u ch u n obyektiv
va subyektiv leksikani hisobga olishni anglatadi.
4.
M aterialning em otsional tom oni tam oyili, qo'llanayotgan verbal
va noverbal m aterialning kasallarga ijobiy em otsional t a ’sir ko'rsatishini,
ularda ijobiy em otsiyalarni uyg'otishini va stim ullashtirilishini asabiy
holatdan chiqarishini t a ’m inlaydigan b o 'lishin i taq o zo etadi.
Y uqorida tilga olingan reabilitatsion ta ’lim tam oyillari uning ilmiy
asosi bo'lib, am aliyotda qo'llanuvchi afaziyani tuzatish m etodlariga bir
qator talablarni qo'yadi. Bu talablar quyidagilardan iborat.
Birinchi talab: afaziya tufayli buzilgan nutqni tiklashga qaratilgan
ta ’lim m etodlarining nutqni buzilish m exanizm iga adekvat bo'lishi.
Ikkinchi talab: m etodlarning to 'g 'rid a n to 'g 'ri em as, balki deffektga
aylanm a tarzda t a ’sir ko'rsatishi.
Uchinchi talab: m etodlarning tizimliligi, ya’ni m etodlarning bir-biridan
izolyatsiyalangan em as, balki sistemali bo'lishi. M etodlar tizimi deffektga
xususiy m etodlar kabi bir tom onlam a ta ’sir etish va deffektni qisman tuzatish
maqsadini em as, balki deffektga k o 'p tom on lam a ta ’sir ko'rsatish orqali
funksiyani bir butun faoliyat sifatida tiklash m aqsadini ko'zlaydi.
Reabilitatsion ishning muvaffaqiyatli kechishi uchun, shuningdek,
ayrim tashkiliy m asalalarni, m ash g 'u lo tlarg a q o 'y ilad ig an talablarni
inobatga olish zarur. Bular quyidagilardan iborat:
1. V aqtni (m ash g 'u lo t davom iyligini) hisobga olish. M ashg 'u lot
davomiyligi holati va kasallikning kechishiga, shuningdek, kasal shaxsining
xususiyatlariga bog'Iiq. Kasallikning dastlabki bosqichida m ashg'ulot vaqti
15—20 m inutdan oshm aydi. Kasallik b arqaror kechganda m ashg'ulotni
bir soatgacha davom ettirish m um kin.
2. Kasalning ish qobiliyati va toliquvchanligini hisobga olish. M ashg'ulot
davomida 1—2 ta 3—5 minutlik pauzalar bo'lishi kerak. Bunda faolida
olish (m usiqa jo'rligida qo'llarni harakatlantirish, qo'shiq aytish va h.k.)
yoki passiv dam olish (m usiqa eshitish)ni am alga oshirish mum kin.
3. Kasalning kayfiyatini hisobga olish. M ashg'ulotlar rejasini operativ
o'zgartira olishni taqozo etadi.
4. M ashg'ulotning tashkiliy shaklni hisobga olish. M ashg'ulotlar har
xil shakllarda, kasal faoliyatning h a r xil turlarini o 'z ichiga olgan holda
o'tkazilishi lozim.
5. M a s h g 'u l o t l a r o 't k a z i s h d a q u l a y lik la r n i h is o b g a o lis h .
M ash g 'u lo tlarn i o 'tk a z ish d a jim -jitlik n i t a ’m in la sh , kasal d iqqatini
chalg'ituvchi narsalarga yo'l qo'ym aslik, xonaning qulay bo'lishi hisobga
olinishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: