М. Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети Иқтисодиёт факультети минтақавий иқтисодиёт ва менежмент кафедраси 1-мавзу менежментнинг ривожланиш тарихи ва ҳозирги ҳолати

М.Улуғбек номидаги ЎзбекисТОН Миллий университети Иқтисодиёт факультети МИнтақавий иқтисодиёт ва менежмент кафедраси 1-мавзу. менежментнинг ривожланиш тарихи ва ҳозирги ҳолати

РЕЖА
Менежментнинг тарихий шарт-шароитлари.
Менежментни пайдо бўлиши.
Менежмент фанининг ижтимоий-иқтисодий, хуқуқий, кибернетика ва бошқа фанлар билан ўзаро алоқадорлиги.

хозирги кунда бошқарув инсон фаолиятининг асосий турларидан бири бўлиб хисобланади. хўжалик ташкилотларини бошқариш бозор иқтисодиёти шароитида мухим ўрин эгаллаб, жамият ижтимоий –иқтисодий эхтиёжларини қондириш мақсадида юқори самарадорлик ва натижадорликни таъминлаш учун йўналтирилгандир.

хозирги кунда бошқарув инсон фаолиятининг асосий турларидан бири бўлиб хисобланади. хўжалик ташкилотларини бошқариш бозор иқтисодиёти шароитида мухим ўрин эгаллаб, жамият ижтимоий –иқтисодий эхтиёжларини қондириш мақсадида юқори самарадорлик ва натижадорликни таъминлаш учун йўналтирилгандир.

Бошқарув бой тарихга эга бўлиб, тарихан анча асрлар давомида шаклланган бўлса ҳам, фан сифатида, мустақил фаолият йўналиши сифатида фақат йигирманчи асрдагина тан олинган. Македония давридан қадимги Рим, қадимги Персиягача, Юлий Цезардан Амир Темургача бўлган даврларда барча тарихий ишларни амалга оширган шахслар бошқарув амалиётига ўз ҳиссаларини қўшганлар.

Миср пирамидалари- бошкарув санъатини, аник режалаштиришни ва назоратни талаб килган
Қадимги Месопотамия Эр.авв. IV-III минг йилликлар
Кадимги Шумерияда
Бошкарувнинг биринчи даври
Иккинчи давр: Вавилон подшоси Хаммурапи (1792—1750 эрамиздан олдинги йй.), ахолининг турли ижтимоий гурухлари орасидаги муносабатларни тартибга солиб турувчи конунларни ишлаб чикилиши.

3-ишлаб чиқариш ва курилишда давлат бошқарув усуллари

(Навуходоносор)а

(605—562 гг. до н. э.).

4-капитализмни юзага келиши (XVII—XVIII).

Бошқарувга бўлган қизиқишнинг кучайишига биринчи туртки сифатида Европа мамлакатларидаги жадал ўзгаришлар, хусусан, Англиядаги саноат революциясининг рўй бериши сабаб бўлган. Аммо, ташкилотнинг муваффақиятини самарали бошқарув таъминлаши мумкинлиги ҳақидаги тизимлашган фикрлар Америкада юзага келган бўлиб, бунга бир неча омиллар сабаб бўлди:

Бошқарувга бўлган қизиқишнинг кучайишига биринчи туртки сифатида Европа мамлакатларидаги жадал ўзгаришлар, хусусан, Англиядаги саноат революциясининг рўй бериши сабаб бўлган. Аммо, ташкилотнинг муваффақиятини самарали бошқарув таъминлаши мумкинлиги ҳақидаги тизимлашган фикрлар Америкада юзага келган бўлиб, бунга бир неча омиллар сабаб бўлди:

• -Америкадаги ўша даврдаги ирқий, иқтисодий эркинлик, ҳамда кишиларнинг моддий келиб чиқиши ва синфий табақаланишининг аҳамиятсизлиги;
• -ХIХ асрнинг охирида Америка якунланган трансконтинентал темир йўлларининг тўқнашув жойи бўлганлиги;
• -давлатнинг иқтисодиётга аралашмаслик сиёсати.

5- (XIX — XX вв.) "рационал бюрократия« концепцияси.

5- (XIX — XX вв.) "рационал бюрократия« концепцияси.

Цех бошлиги
№1 участка болиги
Мастер
Мастер
№2 участка болиги
Мастер
Мастер
ИСПОЛНИТЕЛИ

Одним из первых, кто дал характеристику управления как особой сферы деятельности, был Сократ (470-399 гг. до н.э.). Он проанализировал различные формы управления, на основе чего провозгласил принцип универсальности управления.

Платон (428-348 гг. до н.э.) дал классификацию форм государственного управления, сделал попытки разграничить функции органов управления.
Александр Македонский (эрамиздан олдинги 356-323 йй)
(Армияни бошкариш назариясини)

1-давр

Биринчи давр - саноат капитализми даври (1776-1890й.) бўлиб, самарадорлик бўйича мутахассис ва ишлаб чиқариш раҳбарининг даври бўлди. Бизнес билан шуғулланувчиларнинг кўпчилиги Адам Смитнинг "Халқларнинг бойлиги" фалсафасини тан олиб, фақат эркин рақобатгина товарлар тўкинчилигини ва ҳамма учун бирдек турмуш даражаси сифатини ошириш имконини беради деган фикрни тан олганлар.

Иккинчи давр- молиявий капитализм (1890-1933й.) деб номланиб, молиячиларнинг устунлиги билан фарқланади. Товарлар ишлаб чиқаришида қатнашмаган ҳолда, молиячилар асосан фойдани ошириш мақсадида молиявий ресурслар билан боғлиқ масалаларга асосий кучни қаратганлар.
Учинчи давр яъни миллий капитализм (1933-1950й.й.) даври ҳукумат дастурларининг ишлаб чиқилиши хамда бизнес ва давлат орасидаги мувозанатни, барқарорликни қўллаб - қувватлаш давридир.
Тўртинчи давр- бошқарув капитализми (1950 й. бошлаб) даври эса ҳозирги даврга хос бўлиб, кишилар ўз компанияларига тўла эгалик қилмайдилар, балки уни бошқарадилар.