M u h a m m a d y o q u b o s t o n a q u L o V budjet hisobi

Q o raq alp og‘iston Respublikasi budjeti va mahalliy budjetlarga 
berilgan va ulardan olingan budjet ssudalari hisobi
052-«Mahalliy budjetlarga berilgan va ulardan olingan budjet ssuda­
lari» subschyoti Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjeti va mahalliy 
budjetlar doirasida o'm atilgan tartibda yuqori mahalliy budjetdan quyi 
mahalliy budjetlarga berilgan budjet ssudalari hamda quyi mahalliy 
budjetlar tomonidan olingan budjet ssudalari bilan bog‘liq bo'lgan 
xo‘jalik operatsiyalaming hisobini olib borish uchun tayinlangan.
Yuqori 
mahalliy budjet tomonidan o ‘zining quyi mahalliy 
budjetlariga budjet ssudalari berilganda, bu xo'jalik operatsiyasiga 
yuqori mahalliy budjet ijrosini amalga oshirayotgan moliya organida 
quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D eb et 0 52 - « Q o ra q a lp o g ‘iston Respublikasi va m ahalliy budjetlarga berilgan 
va ulardan olingan bu d je t ssudalari» subschyoti;
K red it 011 - «M ahalliy bu d je t mablagMari depozit h is o b v a ra g ‘i» subschyoti.
Yuqori mahalliy budjetdan budjet ssudalarini olgan quyi mahalliy 
budjetlar ijrosini amalga oshirayotgan moliya organlarida quyidagi 
buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D eb et 011 - «M ah alliy bu d je t m a b lag 'lari depozit h is o b v a ra g 'i» subschyoti;
K redit 05 2 - « Q o ra q a lp o g 'isto n R espublikasi va m ahalliy budjetlarga berilgan 
va ulardan olingan bu d je t ssudalari» subschyoti.
Quyi mahalliy budjetlar tomonidan yuqori mahalliy budjetga 
undan olgan budjet ssudalari summasi qaytarib berilganda, bu xo'jalik 
operatsiyasiga:
a) Quyi mahalliy budjetlar ijrosini amalga oshirayotgan moliya 
organlarida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D e b e t 0 52 - « Q o ra q a lp o g 'isto n Respublikasi va m a halliy budjetlarga berilgan 
va ulardan o lin g an budjet ssudalari» subschyoti;
K redit 011 - «M ah alliy bu d je t mablagMari depozit h is o b v a ra g 'i» subschyoti.
b) Yuqori mahalliy budjet ijrosini amalga oshirayotgan moliya 
organida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D e b e t 011 - «M ah alliy bu d je t m a b la g 'la ri depozit h is o b v a ra g 'i» subschyoti;
K red it 052 - « Q o ra q a lp o g 'is to n Respublikasi va m a halliy budjetlarga berilgan 
v a ulardan olingan bu d je t ssudalari» subschyoti.

---

Yuqori budjetlardan olingan qisqa muddatli budjct ssudalari 
summalari muayyan moliya yili ichida qaytarilganligi sababli bu 
summalar budjetlaming daromadlari va xarajatlari sifatida qayd 
etilmaydi.
O ‘zbekiston R espublikasining respublika b u d jeti tom onidan 
O ‘zbekiston R espublikasi M ark aziy b a n k id a n olingan 
uzoq m udd atli q a rz la r hisobi
0 ‘zbekiston Respublikasi respublika budjeti tomonidan 0 ‘zbekiston 
Respublikasi Markaziy bankidan olingan uzoq muddatli qarzlar summasi 
balansdan tashqari 120-«Bankdan olingan uzoq muddatli qarzlar» 
subschyotida hisobga olinadi. Bankdan olingan uzoq muddatli qarzlar 
summasi, qarzlami qaytarish va ular bo ‘yicha to ‘lanadigan foizlar budjet 
tasdiqlashda ko'zda tutilgan bo ‘lishi kerak hamda ular budjet xarajatlari 
sifatida 020-«Budjet xarajatlari» subschyotida qayd etiladi. Uzoq mud­
datli ssudalami qaytarib berilgan summasiga balansdan tashqari 120- 
«Bankdan olingan uzoq muddatli qarzlar» subschyotidagi qarz summasi 
kamaytiriladi.
0 ‘zaro hisob-kitoblar bo‘yicha qisqa muddatli budjet ssudalari 
bo'yicha hisob-kitoblaming analitik hisobi «Boshqa budjetlar bilan 
hisob-kitoblar kitobi»da (4-f-shakl) olib boriladi.
3. B U D JE T Z A X IR A S IN I T A S H K IL Q IL IS H , UNDAN 
FO Y D A L A N IS H T A R T IB I VA H IS O B I
B udjet zaxirasini tashkil qilish. Qoraqalpog‘iston Respublikasi, 
viloyatlar va Toshkent shahar budjetlari xarajatlari tarkibida har yili 
Qoraqalpog1 iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar budjetlarini 
zaxira fond shakllantiriladi.
Zaxira fondini tashkil etish m e’yorlari 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasi tomonidan tegishli mahalliy budjetlaming kelgusi 
budjet yili xarajatlari hajmidan foiz shaklida o'm atiladi. Fondlar 
Qoraqalpog*iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar budjetlari 
tarkibida tashkil etiladi. Fondning mablag'lari tegishli budjetlarga kelib

---

tushayotgan daromadlar hisobidan shakllantiriladi. Fond mablag'larini 
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar kengashi, viloyatlar va Toshkent 
shahar hokimiyatlari tasarruf qiladi. Fond mablag‘larini xarajatiga doir 
pul hujjatlariga imzo chekish huquqi tegishli moliya organining rahbari 
va bosh buxgalteriga berilgan.
Z a x ira fondi mablagMarini sarflash. Zaxira fondi mablag'lari: 
(a) 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarori bo'yicha 
o ‘tkaziladigan 
ulug‘ 
olimlar, 
mutafakkirlar, 
sarkardalar, 
davlat 
va jam oat arboblarini yubileylari bilan; (b) sport-madaniy ishlar, 
festivallar, umumdavlat va milliy bayramkimi; (d) epidemiyaga qarshi, 
epizootiyaga qarshi tadbirlar va boshqalar; (e) tabiiy ofatlar asoratlarini 
tugatish b o ‘yicha ishlar; (f) budjetda ko‘zda tutilgan rejali m ab lag iam i 
ko ‘paytirish; hamda (g) Qoraqalpog'iston Respublikasi budjeti, viloyatlar 
va Toshkent shahri, tumanlar va shaharlar budjetlarini tasdiqlangan 
parametrlarida ko'zda tutilmagan boshqa xarajatlarni ko'paytirish bilan 
bog'liq bo'lgan xarajatlarni to‘lash uchun sarflanadi. Bunda, fond 
hisobidan boshqa xarajatlarni moliyalashtirish yuqorida keltirilgan a, b, 
d va e bandlar bo'yicha mablag'larga talab bo'lmaganda va xarajatlar 
bo'lishi kutilmagan hollardagina amalga oshiriladi.
Zaxira fondi mablag'lari Qoraqalpog'iston Respublikasi Vazirlar 
kengashi raisini, viloyatlar va Toshkent shahar hokimlarining qarori 
bilan Qoraqalpog'iston Respublikasi budjeti va tegishli mahalliy budjet- 
laming joriy budjet yili uchun belgilangan zaxira fondlari hajmi doirasida 
ajratiladi.
Agar Qoraqalpog'iston Respublikasi 
kengashi, viloyatlar va 
Toshkent shahar hokimiyatlari ularga berilgan huquqlarga muvofiq 
Qoraqalpog'iston 
Respublikasi, 
viloyatlar 
va 
Toshkent 
shahar 
budjetlarining zaxira fondlari doirasida tegishli tumanlar va shaharlar 
mahalliy budjetlarning zaxira fondi hajmini aniqlasa, u holda zaxira 
fondlaming m ablag'lari tumanlar va shaharlar hokimlarining qarori 
bilan ajratiladi.
Fondlaming 
reja 
belgilangan 
qoldiqlari 
bo'lganda 
fonddan 
ajratiladigan m ablag'lar hajmi va ulami aniq tadbirlarga (maqsadlarga) 
yo'naltirish 
to'g'risidagi 
takliflar 
Qoraqalpog'iston 
Respublikasi

---

Vazirlar kengashiga, viloyatlar va Toshkent shahar hokimiyatlariga 
tegishincha Qoraqalpog‘iston Respublikasi Moliya vaziri, viloyatlar va 
Toshkent shahar moliya boshqarmalarining boshliqlari tomonidan budjet 
m ablag‘larini oluvchilami tegishli hisob-kitoblari va iltimoslari asosida 
kiritiladi. Moliya organining xulosasiz fonddan mablag‘lar ajratish 
to‘g ‘risida qaror qabul qilinishiga y o ‘l qo ‘yilmaydi.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Moliya vazirligi, viloyatlar va 
Toshkent shahar moliya boshqarmalari Qoraqalpog'iston Respublikasi 
Vazirlar kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimiyatlari qarorlari 
asosida tegishli mahalliy budjetlardan budjet m ablag‘larini oluvchilarga 
qarorda ko‘rsatilgan fond mablag* lari summasini belgilangan maqsadlarga 
sarflash uehun o ‘tkazib beradi.
Z ax ira fondi m ablag ‘lari hisobi. Zaxira fondi rejadagi m ablag‘lari 
hisobi Davlat budjeti daromadlari va xarajatlari tasnifining 216 b o iim i 
b o ‘yicha olib boriladi.
Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi 
Vazirlar 
kengashi, 
viloyatlar 
va Toshkent shahar hokimiyatlari qarorlari bo ‘yicha qo‘shimcha 
xarajatlarga yo'naltirilgan fond mablag‘lari hisobi m ablag'lam i maqsadli 
y o ‘naltirilishiga qarab Davlat budjeti daromadlari va xarajatlari tasnifining 
216 bo'limi bo ‘yicha xarajatlaming tegishli boblari, paragraflari, tiplari, 
obyektlari va kichik obyektlarida olib boriladi.
Budjet yili davomida foydalanilmagan zaxira fondining rejadagi 
m ablag‘lari yil tamom bo‘lgandan so'ng, o ‘zini maqsadli tayinlanishini 
y o ‘qotadi, kelgusi budjet yiliga o'tkazilmaydi va kelgusi yili ishlatilib 
b o ‘lmaydi.
Budjet 
mablag‘larini 
oluvchilar 
Fond 
hisobidan 
ajratilgan 
m ablag1 larni maqsadli tayinlanishi bo‘yicha sarflashlari kerak. Korxona 
va tashkilotlar, faoliyat xarakteridan qat’iy nazar, budjet m ablag‘larini 
oluvchilar uchun belgilangan muddatlarda zaxira fondi hisobidan 
ajratilgan mablag‘lami sarflanishi to‘g ‘risida tegishli moliya organiga 
hisobot topshiradi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligini bosh nazorat-taflish 
boshqarmasi va uning hududiy organlari har chorakda ajratilgan fond 
m ablag‘larini maqsadli sarflanishi ustidan tekshiruv o ‘tkazadi.

---

Ajratilgan fond m ablag‘larini maqsadli sarflanmaganligi aniqlan- 
ganda 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligini bosh nazorat- 
taftish boshqarmasi va uning hududiy organlari fond m ablag‘larini 
tegishli budjetga qaytarilishi va fond mablag‘larini maqsadga muvofiq 
sarflanmasligiga y o ‘l qo‘ygan mansabdor shaxslami harakatdagi 
qonunchilikka muvofiq javobgarlikka tortish bo ‘yicha chora-tadbirlami 
k o ‘radi, kerak bo ‘lsa tekshiruv materiallami tegishli huquqni muhofaza 
qiluvchi organlarga topshiradi.
4. B U D J E T L A R IJ R O S I N A T IJA L A R IN I A N IQ L A SH
Budjet yilining oxirida, y a ’ni 31 dekabrda moliya organlari budjet 
ijrosi to ‘g ‘risida yillik buxgalteriya hisobotini tuzishga kirishadi. Budjet 
yili oxirida yillik buxgalteriya hisobotini tuzilishidan oldin moliya 
organining buxgalteriya xizmati tomonidan barcha balans hisobotlaridagi 
m a’lumotlaming haqiqiyligi, budjet ssudalari bo‘yicha va budjetlararo 
hisob-kitoblar ahvoli tekshiriladi. Boshqa budjetlar bilan hisob-kitoblar, 
shuningdck, olingan va berilgan budjet ssudalari bo'yicha hisob-kitoblar 
yil oxirigacha tugallanishi kerak. Yangi yilga boshqa budjetlar bilan 
hisob-kitoblar, olingan va berilgan budjet ssudalari bo ‘yicha qoldiqlar 
qolmasligi kerak.
Budjet ijrosi to ‘g ‘risida yillik buxgalteriya hisobotini tuzishgacha 
moliya organi tomonidan yillik buxgalteriya hisobotini tuzishga taalluqli 
bir qator tayyorgarlik tadbirlarini amalga oshiradi:
1) barcha budjet tashkilotlarini mazkur tashkilotning xarajatlar 
smetalar ijrosi to ‘g ‘risidagi yillik buxgalteriya hisobotlarini tuzish tartibi 
bo'yicha tegishli maslahatlar va tushuntirishlar beradi;
2) budjet ssudalari b o ‘yicha va budjetlar o ‘rtasidagi o ‘zaro hisob- 
kitoblar bo'yicha hisob-kitoblaming holatini tekshiradi, shuningdek, bu 
hisob-kitoblami joriy yil ichida tugatish choralarini ko‘radi;
3) aniqlanmagan tushumlar summalarini hisobdan chiqaradi.
Budjet ijrosi joriy buxgalteriya hisobining subschyotlarini yakun-
langunga qadar: budjet mablag‘larini tasarruf qiluvchilar va bank 
muassasalarining 
tekshirilgan 
hisobotlari 
asosida barcha 
budjet 
xarajatlarini 020-«Budjet xarajatlari» subschyoti debetiga; aniq-

---

lanmagan tushumlar summasining qoldiqlarini 040-«Budjet daro- 
madlari» subschyoti kreditiga; yilning oxiriga umumdavlat soliqlari 
va daromadlaridan mahalliy budjetlarga ortiqcha qilingan ajratmalar 
summalarini 040-«Budjet daromadlari» subschyotidan 042-«Vaqtincha 
mahalliy budjet daromadlariga o'tkazilgan summalar» subschyotining 
kreditiga o ‘tkaziladi.
Yuqorida keltirilgan xo‘jalik operatsiyalari Qoraqalpog'iston Res- 
publikasi Moliya vazirligida va mahalliy moliya organlarida tegishli 
buxgalteriya provodkalari bilan rasmiylashtiriladi.
Budjet m ablag‘larini bosh tasarruf qiluvchilaming va bank 
muassasalarining tekshirib qabul qilingan hisobotlari asosida barcha 
amalga oshirilgan kassa budjet xarajatlari summalariga mahalliy moliya 
organida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D ebet 020 - « B u d jet xarajatlari» subschyoti;
K redit 014 - « M ahalliy bud je tla m in g b u d je t m a b lag 'lari b o 'y ic h a budjet 
m a b lag 'lari oluvc hila m ing d e p o z it hisobvaraqlari» subschyoti;
K redit 013 - « O 'z b e k isto n
R espublikasi 
b an k
m uassasalaridagi 
kapital 
q o 'y ilm a la r va boshqa ta d b irla m i m oliyalashtirish u c h u n budjet 
m a b lag 'lari h iso b v arag 'i» subschyoti.
Joriy yilning oxirigacha 041-«Aniqlanmagan tushumlar» subschyo- 
tida aniqlanilmasdan qolingan va mazkur budjetning daromadiga 
o ‘tkazilgan summalarga mahalliy moliya organida quyidagi buxgalteriya 
provodkasi tuziladi:
D ebet 041 - « A niqlanm agan tushum lar» subschyoti;
K redit 040 - «B udjet darom adlari» subschyoti.
Joriy yil oxiriga qilingan hisob-kitoblarga muvofiq umumdavlat 
soliqlari va daromadlaridan mahalliy budjetlarga ortiqcha qilingan 
ajratmalar summalari mazkur mahalliy budjetning daromadlariga 
vaqtincha o'tkazilganda, bu vaqtincha mahalliy budjet daromadlariga 
o ‘tkazilayotgan summalarga mahalliy moliya organida quyidagi 
buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D ebet 040 - «B udjet darom adlari» subschyoti;
K redit 042 - «V aq tin ch a m ahalliy budjet d a ro m ad larig a o 'tk a z ilg a n s u m m a ­
lar» subschyoti.
Mahalliy budjetlarda turuvchi budjet m ablag‘larini tasarruf qiluv­
chilaming bank muassasalaridagi talab qilib olgunga qadar depozit

---

hisobvaraqlarida yilning oxiriga bo'lgan budjet m ablag‘larining qoldiq 
summalari mahalliy budjetlaming «Mahalliy budjet mablag'lari depozit 
hisobvarag‘i»ga o'tkazilmaydi.
Bundan keyin moliya organlari budjet ijrosini aniqlaydi. B udjet 
ijrosi deb, jo riy b u d je t yili m obaynidagi kassa d a ro m a d la ri 
va x a ra jatlarin in g b a rc h a tu rla ri tushuniladi. Budjetning kassa 
daromadlari umumiy summasi joriy yil mobaynida, kelib tushish 
manbalaridan qat’iy nazar, barcha kirimlardan, shuningdck, boshqa 
budjetlardan olingan m ablag‘lardan tashkil topadi. Budjetning kassa 
xarajatlarining umumiy summasi joriy yil mobaynida, xarajatlaming 
qaysi yo‘nalishlar bo'yicha amalga oshirilganidan qat’iy nazar, amalga 
oshirilgan budjet xarajatlaridan, shuningdek, boshqa budjetlarga berilgan 
mablag*lardan tashkil topadi.
Moliya organlarida joriy yilning dekabr oyiga tegishli mcmorial- 
orderlaming m a’lumotlari ««Bosh-jumal» kitobi»ga (1-shakl) qayd 
qilib chiqiladi. «Bosh-jumal» bo'yicha dekabr oyining aylanma 
summalari aniqlanib chiqiladi va buxgalteriya hisobi subschyotlarini 
yillik yakunlangunigacha bo'lgan qoldiq summalar aniqlanadi. Buning 
natijasida: