M. T. Yulchieva, N. T. Atamuratova

Fitogarmonlar.  Bu  o‘simlik  garmonlari  bo‘lib,  akademik  N.  G. 
Xolodniy  tomonidan  o‘simlik  organlarining  tashqi  ta’sir  manbaiga 
qarab  burilishi  organ  to‘qimalarning  turli  qismlarida  bir  xilda 
o‘smasligi  natijasida  bo‘lishini  aniqlagan.  U  o‘simlik  garmonlarini 
o‘rganib,  bu  borada  asar  yaratdi.  O‘sish  garmoni  auksin  (S
18
N
32
O
5
) 

---

49 
 
hosil  qiluvchi  to‘qimalar  uchun  zarur  bo‘lgan  organik  moddalar  va 
kislorod  oqimini  tezlashtirib  embrional  hujayralarning  bo‘linishini 
kuchaytiradi. 
Ba’zi  bir  mikroorganizmdan  o‘stiruvchi  modda  ajratib  olingan 
bo‘lib,  geteroauksin  deb  nomlandi.  Geteroauksinning  kimyoviy 
tarkibi tekshirilganda, u indolil kislota ekanligi aniqlandi.  
XX  asrning  30  yillarida  sholi  o‘simligida  parazitlik  qilayotgan 
zamburug‘idan  Giberrella    avlodiga  mansub  zamburug‘dan  
o‘sishni  tezlashtiruvchi  modda  ajratib  olindi  va  bu  modda 
gibberelin  deb  nomlandi.    Hozirgi  kunda  10  ga  yaqin  gibberelin 
aktivligiga  ega  bo‘lgan  moddalar  ajratib  olingan  bo‘lib,  ulardan 
eng 
aktivi 
gibberellin 
kislotasi 
hisoblanadi. 
Gibberellin 
o‘simliklarni 
o‘sish 
nuqtalaridagi 
bo‘linuvchi 
hujayralarni 
qo‘zg‘atib  ularning  faoliyatini  tezlashtiradi.  Shuning  uchun  bu 
fiziologik  aktiv  modda  yem-xashak  va  texnik  o‘simliklardan 
tamaki, 
kanop; 
sabzavot 
o‘simliklardan  pomidor,  bodring, 
baqlajon,  uzum  kabi  mevali  o‘simliklar  hosildorligini  oshirishda 
keng qo‘llanilib kelmoqda.