M. T. Yulchieva, N. T. Atamuratova



Download 9,23 Mb.
Pdf ko'rish
bet159/242
Sana23.09.2021
Hajmi9,23 Mb.
#183085
1   ...   155   156   157   158   159   160   161   162   ...   242
Bog'liq
2 5285202826778119839








266 
 
kasalliklarini davolashda o‘t haydovchi vosita sifatida qo‘llaniladi.  
 
AYIQTOVONDOSHLAR OILASI — RANUNCULACEAE 
 
Tabiatda  ayiqtovondoshlar  oilasining  66  turkumga  oid  2000  dan  ortiq 
turi  uchraydi.  O‘zbekistonda  20  turkum,  200  ga  yaqin  turi  mavjud  bo‘lib, 
ularning  ko‘pchiligi  kuchli  zaharli  modda  saqlashi  tufayli,  yaylovlarda  bu 
xildagi o‘simliklarni mol yemaydi. Bu oilaga kiradigan o‘simliklar asosan ko‘p 
yillik, kam hollarda bir yillik o‘t o‘simliklar va juda kam hollarda chala buta va 
lianalardir.  Barglari  asosan  oddiy,  yon  bargchasiz,  turli  darajada  qirqilgan 
bo‘lib,  murakkab  barglilari  kamroq  uchraydi.  Barglari  poyada  navbati  bilan 
qarama-qarshi yoki hamma barglari ildiz bo‘g‘zida joylashgan. 
Gullari  ikki  jinsli,  to‘g‘ri  yoki  qiyshiq,  gulqo‘rg‘oni  asosan  murakkab, 
ba’zan  oddiy  (qarg‘atuyoqlar—  Anemone)  bo‘lib,  yakka,  aniq  yoki  noaniq 
to‘pgullarga to‘plangan. Gullari har xil tuzilgan. Kosacha va tojbarglari asosan 
5  tadan,  ayrim  hollarda  ko‘p  bo‘lishi  mumkin.  Tojbarglarning  ostki  qismida 
nektardonlar  uchraydi.  Isparak,  akonit  turkumlariga  kiradigan  o‘simliklarning 
kosacha  barglari  katta  va  rangli  bo‘lib,  tojbarglari  har  xil  shakldagi 
nektardonlarga  aylangan.  Ayiqtovon  turkumi  vakillarining  gullari  gemitsiklik 
xilda bo‘lib, gul formulasi: *Ca
5
Co
5
A

G

 .  
Gulqo‘rg‘oni  oddiy,  tojbargli,  aniq  yoki  aniq  bo‘lmagan  tojbarglardan 
iborat  (ilono‘t,  qarg‘atuyoq  va  h.k.)  yoki  murakkab  gulqo‘rg‘onli  (ayiqtovon, 
sedana)  bo‘ladi.  Kosachabarglari  yorqin  rangli,  hasharotlarni  jalb  qiladi, 
tojibarglari  nektardonlarga  aylangan,  qisman  yo‘qolgan  (masalan,  isfarakda). 
Androtsey  ko‘pincha  apokarp  ginetsey  kabi  ko‘p  a’zoli.  Bu  o‘simliklarning 
ginetseyi  xilma  xil  bo‘lganligi  uchun  ularning  mevalari  ham  turli  tuman. 
Ko‘pchiligida to‘pbargli meva yoki to‘p pista mevalardir. Bundan tashqari bu 
oila vakillari orasida rezavor mevali, ko‘sakcha mevalilari ham bo‘ladi. 
 


267 
 
Adonis  turkumi  25  turni  o‘z  ichiga  olib,  ularning  ichida  eng  muhim 
vakili  bu  bahorgi  adonisdir  (Adonis  vernalis).  Bu  ko‘p  yillik,  mayda  kesilgan 
bargli  va  yirik  uchki  yorqin  sariq  rangdagi  spiral  gullarga  ega  o‘t  o‘simlikdir 
(70-rasm). Guli erta bahorda ochiladi, formulasi: *Ca
5
Co

A

G
∞ 
. Mevasi to‘p 
pista. Bu o‘simlik qimmatli dorivor o‘simlikdir. 
 

Download 9,23 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   155   156   157   158   159   160   161   162   ...   242




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish