M. T. Xodjiyev, M. I. Hikmatova tabiiy tolalarga


 IPAK QURTI HAQIDA UMUMIY MA’LUMOT



Download 1,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/54
Sana14.01.2022
Hajmi1,8 Mb.
#363995
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   54
Bog'liq
tabiiy tolalarga dastlabki ishlov berish

2.1. IPAK QURTI HAQIDA UMUMIY MA’LUMOT
Ipak qurti hayvonot dunyosining bo‘g‘inoyoqli hasharotlar guruhiga 
kiradi.  Bunday  hasharotlar  uchun  o‘z  tanasini  tashqi  muhit  ta’siridan 
saqlab turuvchi qatlamning bo‘lishi xarakterlidir. Shu biologik sababga 
ko‘ra ipak qurti ham o‘zining tanasini tashqi muhit ta’siridan saqlab, o‘z 
atrofiga ma’lum rivojlanish davridan so‘ng pilla o‘raydi.
Ipak qurti o‘z boshidan quyidagi to‘rt rivojlanish davrini o‘tkazadi: 
urug‘lik (tuxum), qurtlik (lichinka), g‘umbaklik va kapalaklik davri.
Urg‘ochi  kapalakning  yozda  qo‘ygan  tuxumi  (urug‘i)  kelgusi  yil 
bahorigacha  sovutgich  (xolodilnik) larda  saqlanadi. Tut  daraxtlarida 
birinchi  barglar  paydo  bo‘lishi  bilan  urug‘ni  tanlashga  kirishiladi  va 
undan kichkina qurtlar chiqariladi.
Ipak qurti faqat qurtlik (lichinkalik) davrida tut bargi bilan oziqlanadi, 
ipak yig‘adi va keyingi rivojlanish davrlari uchun o‘z organizmida oziq 
moddalarni yig‘ib qoldiradi. G‘umbak kapalak va urug‘lik davrida shu 
oziqa moddalar hisobiga yashaydi. Qurt juda tez rivojlanib, uning og‘irligi 
urug‘dan chiqqandan boshlab dastaga chiqib, pilla o‘raguncha 10—12 


79
2.
1-
ja
d
v
a

Jahon 
mi
qy
osida 
ta
biiy 
ipak
ni 
ishlab 
chiqar
ish
 
Yillar
 
 
1938
 
1978
 
1985
 
1990
 
1991
 
1992
 
1993
 
1994
 
1998
 
2000
 
Da
vl
atlar
 
 
 
 
  
 
 
 
  
 
Umumiy
 
 56,
500
 
49,
360
 
58,8
92
 
70,
572
 
75,
610
 
82,
759
 
96,3
60
 
99,
005
 
104,

104,
5
 
Õit
oy
 
 
4,8
55
 
19,
000
 
32,0
00
 
44,
700
 
48,
480
 
54,
480
 
69,
300
 
72,
000
 
76,
400
 
77,0
0
 
H
indi
st
on
 
 
0,6
90
 
3,4
75
 
7,0
29
 
10,
200
 
10,
800
 
13,
000
 
13,2
00
 
13,
200
 
15,
700
 
16,0
 
Yaponi
ya
 
 43,
150
 
15,
960
 
9,5
92
 
5,80

5,5
27
 
5,1
00
 
4,2
54
 
3,9
00
 
2,2
 
1,1
 
 
O‘
zbe
kist
on
 
 
0,6
82
 
1,5
83
 
1,9
37
 
2,52

2,5
00
 
2,30

2,1
00
 
2,0
00
 
1,5
00
 
1,2
 
 
MDH 
da
v.
  O‘
zbe
kist
ondan
 
 
1,1
05
 
1,9
72
 
1,8
89
 
1,80

1,3
00
 
0,8
00
 
0,5
00
 
0,49

0,5
10
 
0,3
 
 
boshq

 
Br
aziliy

 
0,0
35
 
1,2
50
 
1,5
58
 
1,69

1,9
03
 
2,2
96
 
2,3
26
 
2,5
35
 
2,8
00
 
2,9
 
 Shimoli

Kor
ey

 

 

 

 
1,20

1,3
00
 
1,2
00
 
1,2
00
 
1,2
00
 
1,5
00
 
1,7
 
 Janub
iy 
Kor
ey

 

 
2,5
00
 
1,8
50
 
0,97

0,9
00
 
0,8
83
 
0,8
40
 
0,8
00
 
0,8
40
 
1,0
 
 
Vetnam
 
 

 

 

 
0,55

0,7
00
 
0,9
00
 
1,0
00
 
1,2
00
 
1,3
50
 
1,5
 
 
Boshqa 
mam-


80
ming martaga oshadi.
Yetilgan qurt barg yeyishdan to‘xtab, pilla o‘ray boshlaydi. Keyin u 2—3 
kecha-kunduzda pillaning ichida g‘umbakka ayla nadi. Qurtning oxirgi 
rivojlanish davrida g‘umbak kapalakka aylanadi. Kapalak jig‘ildonidan 
pilla qobig‘ini yumshatadigan maxsus suyuqlik ajratib, pillani teshadi 
va undan chiqadi. Bundan keyin urg‘ochi kapalak erkak kapalak bilan 
juftlashadi va oradan biroz vaqt o‘tgach, urg‘ochi kapalak tuxum (urug‘) 
qo‘yishga kirishadi (2.3-rasm).
Bu davr 10 oydan 1 yilgacha cho‘ziladi. Ipak qurti kapalagi uchmaydi 
va bor yo‘g‘i 15 kun hayot kechiradi.
Tut  ipak  qurtining  urug‘i  urug‘  zavodlarida  olinadi.  Qurt  urug‘i 
zavodida sog‘lom va yuqori hosil beradigan nasldor pillalar tekshiriladi. 
Qurt urug‘i zavodlari deyarli sanoatbop oq pilla o‘raydigan qurt urug‘i 
duragayini tayyorlaydi.
Urug‘  olishning  texnologik  jarayoni,  asosan,  erkak  kapalakning 
urg‘ochi kapalaklarga yaqinlashib juftlashishidan va sanoat miqyosida 
boqish uchun sog‘lom urug‘ tayyorlab berishdan iborat. Urg‘ochi sog‘ 
kapalak  urug‘ini  yelpigich  shaklida  ketma-ket  qo‘yadi,  kasal  kapalak 
esa bir joyda to‘xtab turib, urug‘ni to‘p qilib qo‘yadi. Ipak qurti urug‘i 
tuxum  shaklida  bo‘lib,  uning  katta-kichikligi  qurtning  zotiga  bog‘liq. 
Mopovolgin zotlarning urug‘i kattaroq bo‘lib, bo‘yi 1,5 mm, og‘irligi esa 
0,5 mg.  Hamma  sog‘lom  kapalakning  qo‘ygan  urug‘lari  dastlab  sariq 
bo‘lib, 2—3 kecha-kunduzdan keyin esa tuxumning rangi o‘zgaradi va 
qurt chiqishidan bir kun oldin kul rangga aylanib qoladi. Bitta sog‘lom 
kapalak o‘rta hisobda 600—800 ta tuxum qo‘yadi.
Qurt urug‘i ham xuddi boshqa tuxumlar kabi tirik hujayra va a’zolardan 
tuzilganligi uchun u uzluksiz sof havoga muhtoj. Shuning uchun qurt 
2.1-rasm.  Pilla qurtining rivojlanish davri:
a — urug‘lik (tuxum); b — qurt (lichinka); d — g‘umbak (kukolka);  
e — kapalak.

Download 1,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   54




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish