to‘g‘risida” farmoni mamlakatda investitsiya muhitini
yanada yaxshilash,
xususiylashtirish, ishlab chiqarishni
modernizatsiya qilish, texnik jihatdan qayta jihozlash
va rekonstruksiya qilish, respublikaning ortiqcha ishchi kuchi mavjud bo‘lgan
mintaqalarida yangi ish joylarini yaratish dasturlarini amalga oshirishga to‘g‘ridan-to‘g‘ri
xususiy xorijiy investitsiyalarni keng jalb etish, shuningdek xorijiy investorlar uchun
ishonchli huquqiy himoya va kafolatlarni ta’minlash qaratilgan. 2005 yilning 1 iyulidan
boshlab to‘g‘ridan-to‘g‘ri xususiy xorijiy investitsiyalarni
jalb etadigan iqtisodiyot
tarmoqlari korxonalari asosiy faoliyati bo‘yicha daromad (foyda) solig‘i, mulk solig‘i,
obodonlashtirish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish solig‘i, mikrofirma va kichik
korxonalar uchun belgilangan yagona soliq to‘lovi to‘lashdan, shuningdek Respublika yo‘l
jamg‘armasiga majburiy ajratmalar to‘lashdan ozod qilinadi.
To‘g‘ridan-to‘g‘ri xususiy xorijiy investitsiyalar hajmi quyidagicha bo‘lganda mazkur
soliq imtiyozlari beriladi:
300 ming AQSH dollaridan 3 million AQSH dollarigacha - 3 yil muddatga;
3 milliondan ortiq AQSH dollaridan 10 million AQSH dollarigacha - 5 yil muddatga;
10 million AQSH dollaridan ortiq bo‘lganda-7 yil muddatga.
Soliq imtiyozlari quyidagi shartlar asosida qo‘llanilishi mumkin:
- mazkur korxonalarni ortiqcha ishchi kuchi bo‘lgan mintaqalar - Qoraqalpog‘iston
Respublikasi, Jizzax, Qashqadaryo, Sirdaryo, Surxondaryo, Xorazm viloyatlarida,
shuningdek Navoiy, Andijon, Namangan va Farg‘ona viloyatlarining
qishloq aholi
punktlarida joylashtirish;
- xorijiy investorlar tomonidan to‘g‘ridan-to‘g‘ri xususiy xorijiy investitsiyalarni
O‘zbekiston Respublikasining kafolati berilmagan holda amalga oshirish;
- korxonaning ustav kapitalida xorijiy ishtirokchilarning ulushi kamida 50
foizni tashkil
etishi lozim;
-ushbu korxonalar davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgandan keyin to‘g‘ridan-to‘g‘ri xususiy
xorijiy investitsiyalarni kiritish;
-xorijiy investitsiyalarni erkin almashtiriladigan valyuta yoki yangi
zamonaviy texnologik
uskuna tarzida qo‘yish;
111
-mazkur imtiyozlarni qo‘llanish muddati davomida imtiyozlardan olingan daromadni
korxonani yanada rivojlantirish maqsadida qayta investitsiyalashga yo‘naltirish.
Imtiyoz olgan korxonalar shunday imtiyoz berilgan muddat tugashidan keyin bir yil
barvaqtroq faoliyatini to‘xtatgan taqdirda foydani o‘z mamlakatiga o‘tkazish va xorijiy
investorning kapitalini chet elga olib chiqib ketish faqat berilgan imtiyozlar summasini
byudjetga qaytargandan keyin amalga oshiriladi.
O‘zbekiston Respublikasining "CHet ellik investorlar huquqlarining
kafolatlari va ularni
himoya qilish choralari to‘g‘risida"gi qonuni 3-moddasining to‘rtinchi qismida xorijiy
investorlar uchun belgilangan kafolatlar quyidagi hollarda qo‘llanilishi mumkin:
-xorijiy investorlarga to‘lanadigan, dividend tarzida olinadigan daromadlarga soliq
miqdori (stavkalari) ko‘payishi;
-xorijiy investorning chet elga o‘tkaziladigan daromadlari (foydasi)ni o‘z mamlakatiga
qaytarish tartibotini murakkablashtiruvchi yoki ularning miqdorini kamaytiruvchi
qo‘shimcha talablar joriy etilishi, bunda davlat xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi
korxonaning to‘lovga qobiliyatsizligi va bankrotligi yoki kredit beruvchilarning
huquqlarini himoya qilish, xorijiy investor - jismoniy shaxs sodir etgan jinoiy qilmish yoki
ma’muriy huquqbuzarlik hollarida yoxud sud yoki hakamlikning
qaroriga muvofiq
daromad (foyda)ni o‘z mamlakatiga qaytarishni to‘xtatib turishning boshqa zarurati
bo‘lganda xorijiy investor mablag‘larini qonun hujjatlarini kamsitmaydigan tarzda qo‘llash
shartlari asosida o‘z mamlakatiga qaytarilishini to‘xtatib turish hollari mustasno;
-investitsiyalarning miqdori bo‘yicha investitsiyalash hajmlariga miqdoriy cheklashlar
hamda boshqa qo‘shimcha talablar, shu jumladan xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi
korxonalarda xorijiy investitsiyalarning minimal miqdorini ko‘paytirish tarzidagi talablar
joriy etilishi;
-respublika korxonalarining ustav jam-g‘armalarida xorijiy investorning
ulush bilan
ishtirok etishi bo‘yicha cheklashlar joriy etilishi;
-xorijiy investorlarning vizalarini rasmiylashtirish va uzaytirish borasidagi qo‘shimcha
tartibotlar, shuningdek xorijiy investitsiyalarni amalga oshirish bo‘yicha boshqa
qo‘shimcha talablar joriy etilishi.
112
