М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

ФЕЪЛДАН ЯСАЛГАН ОТ (VERBAL NOUN)


§ 207. Indefinite шаклидаги герундийдан феълдан ясалган, –ing билан тугайдиган от (Verbal Noun) ни фарқлаш лозим. Феълдан ясалган от фақат отнинг хусусиятларига эга бўлади ва, герундийдан фарқли равишда, артикл билан ишлатилади, кўплик шаклига эга бўла олади ва сифат билан аниқланиши мумкин:
He took part in the sittings of the committee. У кўмитанинг мажлисларида қатнашди.
I was awakened by their loud talking. Мен уларнинг баланд овозда гаплашишидан уйғониб кетдим.
Феълнинг хусусиятларига эга бўлмасдан феълдан ясалган от, герундийдан фарқли равишда, замон шаклларига эга бўлмайди ва нисбатни ифодаламайди. Герундийдан фарқли равишда, феълдан ясалган отлардан кейин воситасиз тўлдирувчи келиши мумкин эмас:
They started the loading of the ship. Улар кемани юклашни бошладилар.
(Герундий билан таққосланг: They started loading the ship.)
-ing билан тугайдиган, феълдан ясалган отлардан ташқари, инглиз тилида феълдан турли бошқа йўллар билан ясалган кўплаб отлар хам мавжуд:
to manufacture ишлаб чиқармоқ – manufacture ишлаб чиқариш
to produce ишлаб чиқармоқ – production ишлаб чиқариш
to ship юкламоқ – shipment юклаш
to deliver етказиб бермоқ – delivery етазиб бериш
to arrive етиб келмоқ – arrival етиб келиш
to sell сотмоқ – sale савдо
Бундай отлар мавжуд бўлганида, -ing билан тугайдиган, феълдан ясалган от, одатда, ишлатилмайди:
We were informed of the arrival (the arriving эмас) of the ship. Биз кеманинг етиб келиши хақида хабардор қилиндик.
The production (the producing эмас) of cotton in India has greatly increased. Хиндистонда пахта ишлаб чиқариш жуда кўпайди.
This firm is engaged in the manufacture (the manufacturing эмас) of turbines. Бу фирма турбиналар ишлаб чиқариш билан шуғулланади.
We sent the firm our contract for the sale (the selling эмас) of a cargo of sugar. Биз фирмага шакар савдоси бўйича шартномамизни юбордик.