М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

§ 109. Shall 1-шахс бирлик ва кўплик билан келаси замонда содир бўладиган иш-харакатни ифодалаш учун ишлатилади:
I shall be free tonight. Мен бугун кечқурун бўш бўламан.
Shall I see you tomorrow? Мен эртага сизни кўраманми?
We shall not have an English lesson tomorrow. Эртага бизда инглиз тили дарси бўлмайди.
Изох: АҚШ да 1-шахс билан одатда shall нинг ўрнига will ишлатилади. Англияда хам shall нинг ўрнига will ни ишлатиш тенденцияси мавжуд: I will be free tonight. We will not have an English lesson tomorrow.
Англияда хам, АҚШ да хам сўзлашувда одатда I’ll, we’ll қисқартмалари ишлатилади: I’ll be free tonight. We’ll have an English lesson tomorrow.
§ 110. Shall феъли 1-шахс билан сўроқ гапларда сухбатдошга ундан к ў р с а т м а, б у й р у қ олиш мақсадида мурожаат қилишда ишлатилади. Shall бу холатда иш-харакатга мажбурлилик оттенкасини бериб, модал маънога эга бўлади:
Shall I close the window? Деразани беркитайми?
Where shall we wait for you? Сизни қаерда кутайлик?
§ 111. Shall 2- ва 3-шахс бирлик ва кўпликда бўлишли хамда бўлишсиз гапларда ишлатилади. Бу холатда shall модал маънога эга бўлиб, келаси замондаги иш-харакатга сўзловчи томонидан в а ъ д а, б у й р у қ, т а х д и д, о г о х л а н т и р и ш оттенкаларини беради. Мазкур холатда shall га урғу тушади:
Tell her that she shall have the books tomorrow. Унга китобларни эртага олишини айтинг – ваъда оттенкаси.
You shall write your exercises at once. Машқларингизни тезда ёзинг – буйруқ оттенкаси
They shall regret it if they do it. Агар улар буни қилишса, пушаймон бўлишади – тахдид, огохлантириш.
§ 112. Shall 2-шахс билан сўроқ гапда, агар унинг жавобида shall ишлатиш керак бўлса, ишлатилади. Лекин, замонавий инглиз тилида бу холатда will феъли shall ни сиқиб чиқармоқда: