M. Mamadazimov

MAVZU. 42-§. Asteroidlar va mitti planetalar

1596-yili bosilgan «Kosmografiya sirlari» asarida Iogann Kepler Mars bilan Yupiterning orasida yana bir planeta bo‘lishi kerak degan gumon bilan chiqqan edi. Keplerning bu farazi ikki asrdan so‘ng planetalarning Quyoshdan o‘rtacha uzoqliklarini ifodalovchi ajoyib empirik (bevosita kuzatishlardan aniqlangan) qonuniyatning ochilishi bilan tasdiqlandi. 1772-yili vittenberglik astronom Iogann Titsius planetalarning astronomik birliklarda ifodalangan katta yarim o‘qlari quyidagi munosabatdan topilishini aniqladi:

a = (0,4 + 0,3·2ⁿ) a.b.,

bu yerda n – ∞, 0, 1, 2, 3, 4, ... qiymatlarni oladi.

Quyidagi jadvalda planetalar orbitalari katta yarim o‘qlarining yuqoridagi for- mula yordamida topilgan qiymatlari ularning Quyoshdan haqiqiy uzoqliklari bilan solishtirilgan (2-jadval).

2-jadval

№