М. М. Мусаев компьютер тизимлари ва тармоқлари

3.6. Актив коммуникацион қурилмалар

Компьютер тармоқларида маьлумотларни узатиш муҳити пассив ва актив турдаги қурилмаларидан фойдаланилади. Пассив қурилмалар тоифасига электр сигналларни узатишнинг фақат пассив функциясини таьминлайдиган электр занжирлар бўйлаб сигналларнинг ўтишига таьсир қилмайдиган физик ўзаро таьсирлашиш воситалари киради. Уларнинг қаторига коаксиал, ўрама жуфт кабеллар, оптик тола ва радиотўлқинлар киради.Бу ҳар бир компьютер тармоғи учун охирги боғламалар орасини бўлинадиган маьлумотлар узатиш муҳитидир.

Актив коммуникацион қурилмалар тоифага тармоқ боғламалари ва охирги фойдаланувчилар компьютерлари орасидаги ажратиладиган узатиш муҳитида биргаликда фойдаланишни таьминлайдиган қурилмалар киради. Уларга такрорловчилар, концентраторлар (хаблар), кўприклар, коммутаторлар, маршрутизаторлар киради.
3.1-жадвал.

Каналлар коммутацияси	Пакетлар коммутацияси
Дастлабки физик боғланишни ўрнатиш зарур	Боғланиш талаб қилинмайди(дейтаграммали усул) ёки мантиқий боғланиш
Манзил фақат боғланиш босқичида талаб қилинади	Манзил ва хизмат ахбороти пакетнинг ўзи билан узатилади
Ўзаро ишлайдиган абонентлар учун кафолатли ўтказиш хусусияти	Ўтказиш хусусияти ноаниқ, пакетни узатиш кечикиши мумкин
Тармоқ абонентга боғланишли ўрнатишга рад этиши мумкин	Тармоқ ҳамиша абонентлардан маьлумотларни қабул қилишга тайёр
Реал вақт графиги кечикишсиз бўлади, лекин каналнинг ўзи самарасиз ишлатилади.	Тармоқнинг ресурслари, шу жумладан, узилишли трафикда самарали ишлатилади.
Узатишнинг юқори ишончлилиги	Буферларни тўлиб қолиши туфайли маьлумотлар йўқотилишининг мумкинлиги
Каналлар ўтказиш хусусиятининг унумсиз ишлатилиши	Трафикнинг интенсивлигини ҳисобга олганда ўтказиш хусусиятини динамик ишлатиш

Маьлумотларни узатишнинг ажратиладиган муҳити деб, тармоқнинг бир неча охирги боғламалари бевосита уланган физик муҳитига айтилади. Ҳар бир вақт моментида боғламалардан фақат бири ажратиладиган муҳитга сўров қилишга рухсат олади ва мана шу муҳитга уланган бошқа боғламага пакетларни узатиш учун ҳаракат қилади.
Ажратиладиган муҳитни ташкил этишда муҳим муаммолардан бири унга рухсат этиш усули ҳисобланади. Тасодифан рухсат этиш усулларидан бири CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access With/Collision Detection) усули ҳисобланади, у Ethernet тармоғининг асосига қўйилган. Бу усулни ишлатишда тармоқ интерфейслари қатнашади, охирги фойдаланувчилар компьютерларига эса муҳитни бўлиш вазифасини тармоқ интерфейс карталари (тармоқ адаптерлари) бажаради.